Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Prótasis.Narodzinykarlizmu.Kwestiadynastycznajakoprzyczyna...
Aspektpersonalno-historyczny
Do1830rokusprawasukcesjitronuhiszpańskiegobyłazupełnienieproblematyczna.
Jakożepanującyłdeiureod1808,adefactood1813rokułkrólFerdynandVII
(D.FernandodeBorbónyBorbón-Parma,1784-1833)pozostawałwciąż,pomimotrzech
małżeństw,bezdzietny,oczywistyminiekwestionowanymnastępcątronubyłjegomłodszy
brat,InfantHiszpanii,książęKarolMariaIzydor(D.CarlosMarfaIsidrodeBorbón
yBorbón-Parma,1788-1855).Jednakowoż,10grudnia1829rokukrólzawarłczwartejuż
małżeństwołzeswojąneapolitańskąkuzynkąisiostrzenicą,księżniczkąMariąKrysty-
ną(D§MarfaCristinadeBorbón-DosSiciliasyBorbón,1806-1878),która10paŹdziernika
następnegorokupowiłacórkę,infantkęMarięIzabelę(D§MarfaIsabeldeBorbón
yBorbón-DosSicilias,1830-1904),adwalatapóŹniejkolejnąłinfantkęMarięLudwikę
(D§MarfaLuisadeBorbónyBorbón-DosSicilias,1832-1897).Jeszczeprzedpublicznymob-
wieszczeniembłogosławionegostanukrólowej(conastąpiłonapoczątkumaja),bo29marca
1830roku,królogłosiłtzw.SankcjęPragmatyczną(PragmáticaSanción),którauchylałaobo-
wiązującewHiszpaniiodwstąpienianatrondynastiiBurbonówzasadyprawasukcesyjnego,
dającepierwszeństwowszystkimpotomkomrodzinykrólewskiejpłcimęskiej,zarówno
zliniigłównej,jakizbocznych.Wkonkretnejsytuacjioznaczałoto,iżinfantKarolzostanie
wyprzedzonywporządkusukcesjiprzezmającesięniebawemnarodzićdzieckokrólewskie,
bezwzględunato,jakiejbędzieonopłci(coprzecież,ażdorozwiązania,byłoniewiadomą)
itakteżsięstałowrazznarodzinamipierwszej,apotemdrugiejcórki.Królłdziałającynie-
wątpliwiepodwpływemswojejambitnejmałżonki,któramogłaoczekiwać,żewraziezgonu
niecieszącegosiędobrymzdrowiemkrólazostanieregentkąrządzącąwimieniumałoletniej
córkiłdokonałtegoaktuarbitralnie,niepoddającgopodegzaminKortezów.
OgłoszenieSankcjiwywołałopowszechneoburzenietradycjonalistówwskazującychnie-
zgodnośćtrybujejpromulgacjizezwyczajami,obyczajamiiprawamistanowionymikrólestw
hiszpańskich,aleprzedewszystkimipraktycznieskutkowałobłyskawicznymukształtowaniem
sięnowejliniipodziałupolitycznegowHiszpaniipodługdystynkcjinprzyjacielłwrógn,która
okazałasięniezwykletrwała,nacarlistas,czyliobrońcówprawpokrzywdzonegoinfanta,
pragnącychjednocześniezachowaniaStaregoPorządku,iisabelinos,którzywwyniesieniu
natronmałoletniejinfantkidostrzegliszansęprzeprowadzeniaswoichplanówpolitycz-
nych
12
.Obaobozy,dlaktórychimionaKarolaiIzabelistałysięsztandarami,starłysięzesobą
12
FedericoSuárezprzypomina,żew1818rokupoprzednia(druga)żonaFerdynandaVIIłMariaIzabela
Portugalska(D§MarfaIsabeldeBraganzayBorbón,1797-1818)łteżspodziewałasiędziecka,które
okazałosiędziewczynką(iprzeżyłozaledwiepółroku),alewówczaskrólwogólenierozważałzmiany
prawasukcesyjnego;dowodzitopolitycznychmotywówaktuz1830roku,albowiemdwanaścielatwcze-
śniejpomiędzykrólemajegobratempanowałazgodawkwestiachpolitycznych,w1830rokuzaśkról
przeszedłnastronęnreformistównłzob.F
.Suárez,LacrisispolíticadelAntiguoRégimenenEspaña
(1800-1840),Rialp,Madrid1958,s.173.
25
