Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Palestynawpóźnejepocebrązu(XIV–XIIIw.)
27
iwzniesień,gdzierozmieszczonebyłyrzadko,zeswobodąwynikającązmniej-
szychograniczeńwekspansji;charakteryzowałjeprzytymwiększyudział
pasterstwa(dalejnastepachjużtylkojeuprawiano).MapapolitycznaPalestyny
zXIVw.,którąmożnanaszkicowaćnapodstawiearchiwumodkrytegopodczas
wykopaliskwel-Amarna,ukazujezagęszczeniemałychpaństewekwstrefie
równinnej,anastępnieniemalwyizolowanedwamiasta:JerozolimęiSychem
–ośrodkidwóchzdecydowaniewiększychorganizmówpaństwowych–jedno
ulokowanenawyżynieJudy,drugienaPogórzuEfraima.
Takastrukturaosadnictwaznajdujepotwierdzeniezarównowźródłacharcheo-
logicznych,jakipisanych.Jestwłaściwadlapóźnejepokibrązu(XIV–XIIIw.),
niepozostałajednakniezmienna:toowocprzekształceńdemografiikraju,powo-
dowanychbyćmożezachodzącymiwówczasprzemianamiklimatycznymi.Jeżeli
porównasięrozmieszczenieosadzpóźnejepokibrązuzosadnictwemzwcześ-
niejszychokresów(ześrodkowej,azwłaszczazwczesnejepokibrązu),dostrzeże
sięstopniowecofaniesięDgranicy”strefyzamieszkałejiskupianiesięludności
naobszarachlepiejnadającychsiędouprawy.Stopniowoopuszczanostrefypół-
sucheiwzniesienia,takżewpóźnejepocebrązuniewystępowałojużstałeosad-
nictwonapołudnieodHebronu(wCisjordanii)iodMadaby(wZajordanii).
Wpóźnejepocebrązusuchestepyilesistegórypozostawionebyłydlase-
zonowegowypasubydła(kóz).Nacentralnychpłaskowyżachprowadzonybył
onwertykalnie(napołożonychnawzgórzachpastwiskachletnichizimowych
narówninie),anapółsuchychstepach–horyzontalnie(zimowepastwiskana
stepieiletniewrolnychdolinach).Wiadomo,żewspółzależnośćrolnictwaipa-
sterstwabyłabardzościsła,arytmwypasustaranosięuzgadniaćzrytmemprac
rolniczych.Rolnicyipasterzezamieszkiwalitesamewsie,będącespójnymi,
nawetjeśliniecałkiemhomogenicznymi,jednostkamiprodukcyjnymi.Jednak
mającetakszerokizakresopuszczeniemniejkorzystnychklimatyczniestrefnie
mogłoniespowodowaćpewnejmarginalizacji(zperspektywymiejskiej)lub
autonomizacji(zpunktuwidzeniapasterskiego)grupludzkichiprzestrzeni,
którewinnychmomentachbyłyściślezesobązwiązane.
4.Egipskadominacja
Przezokołotrzystulecia(odok.1460dook.1170)Palestynapozostawa-
łapodbezpośredniązwierzchnościąegipską;zresztąpewneegipskiewpływy
polityczne(atakżekulturalne)poprzedzałytenokres,aipojegozakończeniu
długodawałyosobieznać.Tadługotrwaładominacjakraju,któregoprestiż
ideowybyłproporcjonalnydojegowielkiegoznaczeniademograficznego,eko-
nomicznegoimilitarnego,zpewnościąnieprzeszłabezśladu–przeciwnie,
