Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
RenataE.Hryciuk,ElżbietaKorolczuk
myśleniaopolitycespołecznej,miejscujednostkiwżyciuspołecznymiwartości
opieki.Tentypfeminizmu,skupiającysięnamatkach–ichpotrzebach,intere-
sachiżądaniach–pojawiłsięjużwcześniejwkontekściepostsocjalistycznym,
np.wCzechach,gdziewlatach90.częśćaktywistekuznała,żeHjęzykpolityczny
podkreślającyrolękobietjakomatekwprzestrzeniprywatnejbędzielepiejprzy-
jętyniżjęzykrównychpraw,którybyłówcześniesilniedyskredytowanypoprzez
swójzwiązekzpoprzednimustrojem”(Plant2012,s.245).ZkoleinaWęgrzech
ruchykobiecewlatach1994–1995skupiłysięnaobroniepozostałościpaństwa
opiekuńczego,występującprzeciwkoneoliberalnejrestrukturyzacjirodzime-
gosystemuzabezpieczeńspołecznych.UtworzonawówczasHtęczowakoalicja”
kobietzróżnychklasspołecznychskuteczniedomagałasięm.in.zachowania
trzyletniegourlopumacierzyńskiegodlawszystkichobywatelekWęgier,awięc
modeluuniwersalnego,anieopartegonakryteriumdochodów(Haney2002).
Węgierskimorganizacjomkobiecymizwiązkowymudałosięrównieżwydłużyć
okresochronnywmomenciewprowadzaniareformyemerytalnej(Fabian2009).
Odwołaniesiędoretorykimaternalistycznejprzyniosłosukces,choćzdaniem
KatalinFabian(2009)skupieniesięnawąskorozumianychkwestiachdotyczących
państwaopiekuńczego(welfarestate)sprawiłoteż,żewęgierskiruchkobiecydość
szybkowytraciłimpet,kiedycelezostałypoczęściosiągniętebądźgdyreformy
zostały,mimosprzeciwów,wprowadzone.
Powyższeprzykładypokazują,żemimozmieniającychsięwzorcówrodziciel-
stwaikoniunkturpolitycznychstrategia,zgodniezktórąpodkreślasięrolękobiet
jakosprawującychopiekęiztejżeroliwyprowadzasięichprawaobywatelskie,ma
wciążpewienpotencjał.Niechodzituouwznioślanieiesencjalizowaniemacie-
rzyństwaczyprzypisywaniematkomspecjalnych,pożądanychspołeczniecech,ale
ouznaniewartościpracy,jakąjestopieka,wtymgłówniematkowanie,czyliwyko-
nywaniemacierzyństwa(potencjalnietakżeojcostwa),dlaspołeczeństwaorazdla
osób,któretępracęwykonują(por.Titkow,Duch-Krzystoszek,Budrowska2004;
Dryjańska2012).Takdefiniowanymaternalizmjestpostrzeganyprzezniektóre
badaczkijakoszczególnaodmianafeminizmuczyteżformapostfeministycznej
strategiipolitycznej(O’Reilly2010;Michel2012;Plant,Klein2012)bądź,jakpro-
ponujeRuthLister(2003),jakojednoznaczniefeministyczneodgałęzienieoby-
watelskiejtradycjirepublikańskiej.Wartosięzastanowić,czystrategiatamogłaby
zostaćwykorzystanaprzezpolskiruchkobiecy.
WPolsce,mimozmianwpolitycespołecznejwlatach90.,jakdotądruchfe-
ministycznyniemobilizowałsięwokółpostulatówdotyczącychszerokopojętej
opiekiiprawmatek(por.Kubisa2012irozmowywtymtomie).Zoczywistych
względówfeministycznąagendęzdominowałyprawareprodukcyjne,główniepra-
wodoaborcji,oraztematytakie,jakprzemocdomowa,udziałkobietwpolityce
iwrynkupracy(Walczewska2005).Dopierowostatniejdekadzieczęśćfemini-
stekzaczęłaupolityczniaćmacierzyństwo,czyliakcentowaćdoświadczeniairole
