Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wprowadzenie
niejakoautomatycznie.Podrugie-iważniejsze-obatepaństwaniesąPolsce
obojętne.SzczególnarolaRosjinietylkowhistoriiPolski,aleteżwobecnej
polityce,jestoczywista;Chiny-jakodrugiemocarstwo,ostatnimiczasyszcze-
gólniePolskązainteresowane,równieżniemogąbyćnamobojętne.Tymsamym
znajomośćstosunkówdwóchpaństw-gigantówzanasząwschodniągranicąleży
wnaszymbezpośredniminteresienarodowym.Wreszciepotrzecie-analiza
tychstosunkówpozwalawyciągnąćlekcję,jakwdanychwarunkachprowadzić
politykę(aczasem-jaknieprowadzić)itymsamymuniknąćbłędów.
Wujęciunaukowymstosunkimiędzynarodowejakodyscyplinabadawcza
koncentrująsięprzedewszystkimnaobjaśnianiupolitykipaństwiinnychuczest-
nikówładumiędzynarodowego
6
.Zewzględunabadanyobszar(RosjaiChiny)ze
spokojemmożnauznać,żenajbardziejadekwatnązdostępnychmetodwteorii
stosunkówmiędzynarodowychjestujęcieneorealistyczne,wktórympolebadaw-
czekoncentrujesięnapaństwie,jegointeresachiichnastępstwach
7
.Neorealizm,
jaksamanazwawskazuje,bierzeswojągenezęzklasycznegorealizmupolityczne-
go,istniejącegoodstarożytności(wChinachzaklasykówuznajesięSunZiiHan
Feizi,wEuropieTukidydesa,awczasachpóźniejszychMachiavelliegoiHobbesa),
alenaukowougruntowanegodopieropoIIwś.Realizmwnauceostosunkach
międzynarodowychbędziejednązdwóchmetaszkółfundamentalnieróżnią-
cychsięwpostrzeganiuświata,człowieka,społeczeństwaipolityki.Pierwsza
szkoła,funkcjonującąpodróżnyminazwamiiwcieleniami(idealizm,liberalizm
itp.),wierzywracjonalnyimoralnyporządek,którymożnazbudowaćtuiteraz,
wedługuniwersalnychzasad.Zakładaona,żenaturaludzkajestdobra,azło
iniesprawiedliwościwynikajązniewiedzy,złychzasad,niekompetencjiitd.,ale
mogązostaćnaprawione.Wierzywedukację,reformyidopuszczanawetużycie
siłwimięzaprowadzeniawyżejwspomnianychuniwersalnychreguł.Realizm
jestjejzaprzeczeniem.Topesymistycznafilozofiapolityczna,zakładająca,że
światjesttaki,jakczłowiek-niedoskonały:składasięzesprzecznychintere-
sów,niekompatybilnychwartościijestmiejscem,gdziezasadymoralnenigdy
niesąwstaniebyćzrealizowanewpełni.Odwołujesięwięcnraczejdozasady
wzajemnegorównoważenia(checkandbalances)ihistorycznychprecedensów
niżdoabstrakcyjnychregułiskupiasięraczejnapróbierealizacjimniejszego
złaniżabsolutnegodobra”8.
RealizmpolitycznywswymklasycznymujęciuwywodzącymsięodHansa
Morgenthau’azakładasześćnajważniejszychzasad:1)polityka,jakspołeczeń-
stwo,rządzisięobiektywnymiprawamimającymikorzeniewludzkiejnatu-
rze,2)najważniejszympunktemrealizmupolitycznegojestkoncepcjainteresu
6
T.Łoś-Nowak,Stosunkimiędzynarodowe:teorie,systemy,uczestnicy,Wrocław2000,s.42.
7Eadem,Stosunkimiędzynarodowe,[w:]Encyklopediapolitologii,t.5,Kraków2002,s.346.
8
H.Morgenthau,PoliticsAmongNations.TheStruggleforPowerandPeace,NewYork
1948,p.3.
