Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
1.Diasporaijejrelacjezpaństwempochodzeniajakoprzedmiotbadań
pojęciediasporybyłowięckojarzonegłówniezewspólnotamireligijnymi.
Dopierow1931roku,wamerykańskiejEncyklopediiNaukSpołecznychter-
minDdiaspora”zostałużytywformiepozbawionejodniesieńreligijnychjako
odnoszącysiędonarodużyjącegowrozproszeniu,woddaleniuodteryto-
riumswojegopaństwa,alezachowującegowłasnąnarodowąkulturę,ajako
historyczneprzykładydiasporpodanoGreków,OrmianiŻydów
3
.
Powołującsięnatędenicję,kolejniamerykańscysocjologowiezaczęli
używaćpojęciadiasporywstosunkudogrupnarodowychżyjącychwroz-
proszeniu.RobertPark(autorpojęciamarginalman),czyRoseHumLee
opisalitymmianemwspólnotyazjatyckiewUSA
4
.Prawdziwąpopularność
terminzdobyłwnaukachspołecznychwdrugiejpołowieXXwieku,kiedy
todiasporazaczynabyćpowszechnieobecnawpublikacjachpoświęconych
grupomnarodowymrozproszonymwżnychkrajach:Afrykańczykom,Pa-
lestyńczykom,Chińczykom,Turkom,czyHindusom
5
.MyronWeiner,opi-
sującpopulacjepracownikówcudzoziemskichwkrajachzachodniejEuropy
iBliskiegoWschodu,używawstosunkudonichsformułowaniaDdiaspory
wpoczątkowymstadium”(incipientdiaspora),stosująctymsamymtentermin
dorozproszonychpopulacjidobrowolnychemigrantówekonomicznych
6
.
Wnaukachpolitycznychpojęciediasporypojawiłosięwpołowielat
70.XXwieku.AmerykańskipolitologJohnArmstrong,analizująchistorię
modernizującychsięsystemówpolitycznychRosjiiImperiumOsmańskiego,
zaproponowałrozróżnieniedwóchtypówdiaspory:zmobilizowany(mobili-
zed)iproletariacki(proletarian)
7
.Zadiasporęuznawałonjakąkolwiekwspól-
notęetniczną,któranieposiadawyodrębnionegoterytoriumjakopodstawy
swojegoustrojupolitycznego,pomijającwniejtakielementjakpaństwo
uznawaneprzezczłonkówdiasporyzamiejscepochodzenia.Dekadęźniej
izraelskipolitologGabrielShefferzaproponowałdojrzałąiszczegółowąde-
nicjędiaspory,wprowadzająctopojęciedopolitologii
8
.Określiłondiasporę
3Ibidem,s.16.
4Ibidem,s.18.
5K.Tölölyan(2007b),TheContemporaryDiscourseofDiasporaStudies,Comparative
StudiesofSouthAsia,AfricaandtheMiddleEast27(3),s.648.
6M.Weiner(1986),Labourmigrationsasincipientdiasporas,w:G.Scheffer(red.),
ModernDiasporasininternationalpolitics.London:CroomHelm,s.47-74.Pierwszyzwyróż-
nionychtypówdotyczyłdiaspory,któraposiadaokreślonykapitałspołecznyiekonomiczny
umożliwiającyjejintegracjęiawanswstrukturzespołecznejpaństwaosiedlenia,podczas
gdydiasporaproletariacka,niemająctakichzasobów,sytuowałasięnaniższychszczeblach
drabinyspołecznej.
7J.Armstrong(1976),MobilizedandProletarianDiasporas,AmericanPoliticalScience
Review70(2),s.393-408.
8G.Sheffer(1986),ANewFieldofStudy:ModernDiasporasinInternationalPolitics,
w:G.Sheffer(red.),ModernDiasporasinInternationalPolitics.London:CroomHelm,s.3.