Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Klasycyniemieckiegoliberalizmu
35
posiadaustawodawstwoantykarteloweiantymonopolowe,któregozadaniem
powinnabyćochronaładukonkurencyjnegopoprzezograniczaniemonopoli-
stycznychpraktyk56.
Dlapodkreśleniaroliiznaczeniapaństwaorazdopuszczalnegozakresu
ingerencjiinstytucjipaństwowychwpolitykękonkurencji,FranzBöhmposłu-
giwałsięmetaforągry,wktórejdwóchrównouprawnionychgraczyjestzgod-
nychcodoustanowionychreguł.Zdaniemautora,Hjakdługoobydwugraczy
jestzgodnychcodoistniejącychreguł,takdługoobecnośćtrzeciegoniejest
potrzebna.Dopiero,gdymiędzygraczamipojawisiężnicazdań,codoreguł
gry,wskazanamożebyćobecnośćsędziego.Sędzianiemożeanibraćudziału
wgrze,aniopowiadaćsiępoczyjejśzestron.Możejedynie,wsytuacjigdyktó-
ryśzgraczyzłamieregułygrywypowiedziećsię,żeruchtenbyłniedozwolo-
ny.Postanowieniesędziegoposiadatakiautorytet,żeobydwugraczysięjemu
podporządkowuje,nawetgdysędziasięmyli.Jednakautorytettenogranicza
sięjedyniecodointerpretacjiregułgry”57.Ztejtrafnieujętejmetaforymoż-
nawyciągnąćwniosek,żezadaniempaństwapowinnobyćograniczeniesiędo
zapewnieniaswobodnegoprzebieguinicjatywprywatnychorazewentualnego
arbitrażuwkwestiachspornych.Zauważyćnależyjednak,żetakzdeniowana
rolapaństwawykluczajezwieluobszarówaktywności,costanowiznaczącąż-
nicęwstosunkudowspółczesnegopaństwasocjalnegoczypaństwadobrobytu58.
Dzisiejszepaństwosocjalnecechujesięaktywnąiprzedewszystkimrozbu-
dowanąpolitykąspołecznąigospodarczą,cozkoleimożezniekształcaćmecha-
nizmywolnejkonkurencji59.Państwo,wrozumieniuFranzaBöhma,powinno
byćjedyniestróżemporządkuorazprzyjętychpraw.Niepowinnonatomiast
ograniczaćobywateliorazpodmiotówgospodarczychwichindywidualnymroz-
wojuorazwzroście.Oznaczato,żepodstawowymzadaniemorganówpaństwa
powinnobyćtworzenieprawaorazskutecznajegoegzekucja.Wedługautora,
jesttojedynypowód,dlaktóregospołeczeństwaorganizująsięwpaństwa,wy-
posażającjewatrybutywładzy.FranzBöhmprzestrzegałprzedsytuacją,wktó-
rejpaństwosięgapododatkoweuprawnieniaikompetencje,wykraczającepoza
56
Patrz:F
.Böhm,DieAufgabenderfreienMarktwirtschaft-UngelösteFragen,insbesonderedas
Monopolproblem,w:HSchriftenderHochschulefürpolitischeWissenschaften”,Bd.14,München1951.
57
Patrz:F
.Böhm,DieRuleofLawundderLiberalismus,niepublikowanymanuskryptdostępny
w:ArchivfürChristlich-DemokratischePolitik,KonradAdenauerStiftung,s.1.
58
Patrz:M.Dahl,Niemieckiedoświadczeniazespołecznągospodarkąrynkową-państwo
opiekuńcze,czypaństwosocjalne?,HOptimum.StudiaEkonomiczne”,nr1(41)2009,Wydawnictwo
UniwersytetuwBiałymstoku,Białystok2009,s.140–141.
59
Przykłademzniekształceniaiograniczaniawolnejkonkurencjinarynkumogąbyćzawody
reglamentowane,czyprzyznawaneprzezpaństwokoncesjenaprowadzeniedziałalnościgospodarczej
wwybranychobszarach.Patrz:C.Bovelet,Monopoldienstleistungskonzessionenunterbeihilferechtli-
chen,wettbewerbsrechtlichenundvergaberechtlichenAspekten,w:HSchriftenreiheStudienzumVerwal-
tungsrecht”,Nr.49,KovačVerlag,Hamburg2011,s.9–74.