Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SgrenAabyeKierkegaard-myślicielprogramowoniedajlcysięzaklasyfikować
17
Próbytakiepodejmująpodręcznikihistoriifilozofii...wypaczającpoglą-
dyDuńczyka.
Tymczasemobabiegunyjegorozważań:Bógiczłowieksąnieopisy-
walneisemantycznieniewyrażalne.StądwywodyDuńczykadalekiesą
odprecyzji;częstozaliczyćbyjemożnadopoezji,literaturypozafilozo-
ficznej,pięknej,nawetdodziennikarskiegożargonu.Ludziemająskłon-
nośćdosystematyzowania,abywbardziejprzejrzystysposóbmócpo-
znać.Stądusystematyzowanonaprzykład,zupełnieniesłusznie,trzystadia:
estetyczne,etyczneireligijne,któresąprzedzieloneprzecieżironią
ihumorem5.Otympiszewdrugiejczęściksiążki,aletoniejestbynaj-
mniejnajistotniejszemiejscedzieła.Jestfaktem,żegdybyludziepoprze-
stalinastadiumetycznym,Hegelmiałbyzapewnerację,ale,podkreślam
towniejednymmiejscu,myślenieKierkegaardamacharakterteleologicz-
ny,jestpodporządkowanecelowinaczelnemu:stawaniusięibyciu
chrześcijaninem,nieomijająctrudnościspiętrzonychmaksymalnieprzed
realizacjątejwartości,tegozadania.Podobnieztakzwanąreligijnością
(A>i(B>,będącymiprzedmiotemzwłaszczakońcowejpartiidrugiejczę-
ści.Pierwszemaogólnoludzkicharakter,mahumanitarnywymiar,jest
»bazą»religijnościwyższegoszczebla,ajegocharakterystycznącechąjest
biernystosunekjednostkidoBoga;drugiejestspecyficzniechrześcijań-
skie,apostawatamzarysowanajestahumanitarna,ponieważjestskiero-
wanaprzeciwkoludzkiejnaturze,przeciwkobezpośredniości,domagasię
obumarciażyciadladoczesnościpośród(!)doczesności,mającnawidoku
wiecznezbawienie.Podziałna(A>i(B>jestwtejksiążceznaczniebar-
dziejpogłębionywporównaniuzeStadiaminadrodzeżyciam.in.dzięki,
jakjenazywam,międzystadiom.Pamiętaćnależyjeszczeojednym:alter-
natywa,którąautorzarysował,dotyczyławyborumiędzyestetycznym
trybemżyciazjednejstronyispekulacjąfilozoficznązdrugiej
iponadtomiędzyżyciemetycznymireligijnym,awięcłączniezreligij-
nością(A>i(B>;powtarzanywybórmiędzyobydwomatypamireligijności
posiadacharakterwtórny.DialektykęreligijnościAprzedstawiajakoko-
niecznądlawłaściwegopojmowaniaipraktykowaniareligijnościB-So-
kratespoprzedzaChrystusainiejesttowypaczeniemyśliDuńczyka.
Całaproblematykawyboruopisywanawksiążceskłaniadosformu-
łowaniaistotnegowniosku:egzystencjanigdyniepowinnamiećstatycz-
negocharakteru,wymogiemegzystencjalnegotrybużyciajestbyćstale
instatunascendi,niepoprzestawanienatym,kim/czymsięaktualniejest.
5WPolscetzw.międzystadia(jeślijesttowłaściweokreślenie)byłyprzedmiotemczęści
jednejpracy:zob.EdwardKasperski,Kierkegaard.Antropologiaidyskursoczłowieku,
Pułtusk2003,s.481-542(omawiatamironię).
