Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Tezyonieobecności
15
nychwtubylczymjęzyku–prezentujesięjakojedenzojcówjęzyka
iliteraturyłotewskiej,aniejakolokalnydziejopis.Dopierowostat-
nichlatachpojawiłasięnowageneracjahistoryków,penetrująca
polskiepiśmiennictwowposzukiwaniumateriałówdowielokulturo-
wejhistoriiŁotwy15.Problemłotewskiejhistoriografiiprzezdziesię-
cioleciatkwiłwciasnymwyobrażeniu,żepowinnaonakształtować
sięniezależnieodwpływówinaciskówliteraturdawnychnajeźdź-
ców(słusznie),azatempowinnaminimalizowaćiredukowaćwnoszo-
neprzeznietreści(niesłusznie).HistoriaŁotwywoczachjejtwórców
miaławięcutwierdzićsięwswymistnieniu,podobniejakwcześniej
Inflantypolskie,niemieckie,szwedzkie,rosyjskie.Dziejeinteresu-
jącychnasziemsąteatremkonkurującychmiędzysobąnarodowych
perspektywhistoriograficznych.
Niebytsocjologiczny.Wywodzeniesięinflanckiejszlachty
ześredniowiecznegorycerstwakrzyżackiegoodpoczątkunadawało
jejwoczachpolskiejszlachtystatusobcości.Podejrzanijakoobcoję-
zyczni(wielezespolszczonychrodzinzaczęłomówićpopolskudo-
pierowXIXw.),budzącywrogośćjakopotomkowieznienawidzo-
nychKrzyżaków,ściśleprzestrzegającygenealogicznejhierarchii
iodrębnościswejarystokratycznejkrwi–byliInflantczycydopew-
negostopniaignorowaniwpertraktacjachpomiędzystanamiRzecz-
pospolitej.Litwinidążylidowcielenianaddźwińskiegokrajudoswe-
goterytorium,codawałokorzyściwpostacinowychurzędówdoob-
sadzenia,stądzależałoimnaformalnymakcieinkorporacjiInflant
doLitwy.Inflantczycyzmuszeniwięcbylidoprzypominaniaipod-
kreślaniawłasnejodrębności,przezcowystawialisięnazarzuty
obrakpatriotyzmu,podwójną,polsko-niemieckąlojalność,„ukryte
krzyżactwo”itp.Naturalnawprzypadkumałychregionówdwoja-
kośćidentyfikacyjna–lokalnaipaństwowa–stanowiłatutajtrud-
nośćniemalnieprzezwyciężalnąiprowadziładoparadoksalnych
deklaracji,jakwprzytoczonymfragmenciezManteuffla.Trwałość
owej„polskiej”podejrzliwościokazałasięzdumiewającaiprzetrwała
sameInflanty.Świadcząotympodszytenacjonalizmemiksenofobią
interpretacjeŚwierzbińskiegowopowieścioinflanckiejmartyrologii:
15Niedoprzecenieniasąpodtymwzględemwieloletniebadaniaryskie-
gohistorykaÇriksaJçkabsonsa,któryskrupulatnieprzejrzałpolonicawŁo-
tewskimPaństwowymArchiwumHistorycznymwRydze,aefektypubli-
kowałw„PolakunaŁotwie”.Wjegomonografiio„polskiejŁotwie”nazwa
„InflantyPolskie”jednakniewystępujewogóle,awjejmiejscepojawiają
siętakieciekaweterminy,jak„Polskieczasy”albo„Transdźwińsk”–zob.
ÇriksJçkabsons,PoïiLatvijâ,Ryga1996,s.9–11i136.
