Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
ZjednoczonychczySzwecji1.Nawetjeśliznajdowalisięwgroniepolskich
autorytetówzwolennicyideieugenicznych,ichpoglądyniewpłynęłyna
podjęciekonkretnychdziałań.Jeszczebardziejinteresującoprezentujesię
sytuacjanaszegokrajunatlepozostałychpaństwpostkomunistycznych.
Polskiewładzewlatach1945-1989nieprowadziłypropagandyzaprzecza-
jącejistnieniucałychgruposóbzposzczególnymirodzajaminiepełno-
sprawności,niepodejmowałyteżdziałańzmierzającychdoichbiologicznej
likwidacji,inaczejniżmiałotomiejscenaprzykładwRumuniilubZwiązku
Radzieckim2.Nawetwodniesieniudoepokdawnych,znaczniebardziejod-
dalonychwczasieniżostatniestulecie,możnawpolskiejhistoriiodnaleźć
śladypozytywnegostosunkudoosóbniepełnosprawnych.MarianBalcerek
wmonografiiRozwójwychowaniaikształceniadzieciupośledzonychumy-
słowoopisujenaprzykładsytuacjęosóbzniepełnosprawnościąintelektu-
alnąnaziemiachpolskichwśredniowieczu,podając,iżspecjalniedlanich
przeznaczoneszpitaleorazprzytułkipowstawaływWielkopolsceiKra-
kowiestosunkowowcześnie,jużwXIIwieku,natomiastśredniowieczne
prawopolskiebyłodośćhumanitarnewobecludzi,którzywyróżnialisię
niepełnosprawnościąumysłową3.
1
Zob.M.Zaremba-Bielawski,Higieniści.Zdziejóweugeniki,Wołowiec2011,s.27-44.
2
Zob.S.D.Philips,TereAreNoInvalidsintheUSSR!,nDisabilityStudiesQuarterly”
2009,vol.29,no.3.WhistoriiXXwiekuspośródwiększychpaństweuropejskichtyl-
kodwakrajenieprowadziły(aprzynajmniejbrakujenatobezpośrednichdowodów)
działańzmierzającychdoodgórnej,eugenicznejeksterminacjiludziniepełnospraw-
nych.ByłytoPolska(zarównowokresieIIRP,jakiPRL)orazJugosławia.Wtymdru-
gimprzypadkuniestwierdzasiężadnychdanychnatentemat,niebyłotakichaktów
aninapoziomieKrólestwaJugosławiiczypowojennejrepublikikomunistycznejrzą-
dzonejprzezJosipaBroza-Tito,aninapoziomieposzczególnychregionów,natomiast
masowezgonywywołanewojnamizlatdziewięćdziesiątychXXwieku,czegoprzykła-
demmożebyćśmierćpacjentówwBośniiHercegowiniewlatach1992-1995,trudno
uznaćzaceloweczyny,mającecałkowiciewyeliminowaćposzczególnerodzajeniepeł-
nosprawnościzpopulacji,podobniejakzgonywywołanebrakiemdostępudopomocy
medycznejwokresiestanuwojennegowPolscewlatach1981-1983.Wwobuprzypad-
kachmożnaraczejmówićoskutkachubocznychdziałańmilitarnych,wymierzonych
wprawdziewokreślonenarodowości,aleniewosobyzniepełnosprawnościami,które
oczywiściestanowiłyrównieżczęśćpopulacjipolskiej,bośniackiejczychorwackiej.Co
więcej,nawetjeśliistniałypewneśrodowiska,którewswoichpoglądachinspirowałysię
naprzykładdarwinizmemspołecznymlubfaszyzmemorazzwiązanymiznimiideami
eugenicznymi,stanowiłyonewobupaństwachmniejszość,którejpostulatyniebyły
wprowadzanewżycie.
3
M.Balcerek,Rozwójwychowaniaikształceniadzieciupośledzonychumysłowo.Zarys
historyczny,Warszawa1981,s.44-45.
15
