Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
iteologów.Leibniztakżeoddawnanadnimrozmyślałiwiele
zeswoichmyśliprzelałnapapier.Dlategoterazchętniepodjąłten
temat.Tymbardziej,żejużwcześniejBaylebezpośredniozaatakował
niektóretezyLeibnizaipolemikamiędzynimijużsięzawiązała.
WłaśniewtymkontekściewprzemyśleniachLeibnizapojawiłsię
problemwieluwszechświatów[8].Ażebyjednakwłaściwieten
problempodjąć,trzebazacząćodpodstawLeibnizowskiegosystemu
myślowego.
FilozofiaLeibnizajestnawskrośracjonalistyczna,aleracjonalizm
tenopierasięnakoncepcjiBoga.BógLeibnizamyśliświat,aJego
myślniemożebyćniczyminnym,jaktylkosamąracjonalnością.Bóg
niemusiposługiwaćsiędoświadczeniem,bowszystko,cojest(dla
nas)doświadczalne,pochodziodNiego.Bógniestwarzateżświata
napodstawie„widzimisię”,gdyżtobyłobynieracjonalne.Wywodzi
Onzatemświatzwłasnejmyśli,czyli–stosującnaszekategorie
rozumowania–zpierwszychzasad.DoLeibnizowskichpierwszych
zasadnależą:zasadatożsamości,zasadaniesprzecznościizasada
wyłączonegośrodka.Wychodzącztychzasad,Bógogarnia
(natychmiastowym„spojrzeniem”)wszystkiełańcuchywynikań,
czyli–zdaniemLeibniza–wszystkiemożliwewszechświaty.
Odpierwszychzasaddokażdegoindywidualnegozdarzenia(na
przykładdozabójstwaJuliuszaCezara)prowadzipewienłańcuch
logicznychwynikań.Możetobyćłańcuchnieskończony,aledla
Boga,któryjestnieskończonością,niestanowitożadnejprzeszkody.
Możliwychwszechświatów,czylipotencjalnychrealizacji
wszystkichniesprzecznychmożliwości(łańcuchówwynikań)jest
nieskończeniewiele.KtóryznichBógmawybrać,bystałsię
rzeczywistymwszechświatem?Odpowiedź–zdaniemLeibniza–jest
tylkojedna:Bógwybrałświatnajlepszyzmożliwych.
OdpowiedźLeibnizadodziśspotykasięzkrytyką,któraczęstonie
gardziironicznymiuwagamiwrodzaju:„Jeżelitenświatjest
najlepszyzmożliwych,tojakiesąteinneświaty?”.Aletegorodzaju
ironiapoleganawielkimniezrozumieniumyśliLeibniza.Zdarzenia
sązesobąpowiązane.Niemożnawybraćjakiegośzdarzenia,nie
