Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
k.etòsÅÜeWéOleï.Çòen.a
nienaszerszezagadnienia.Drugiznichnakłaniamiędzyinnymido
postawieniaogólniejszegopytaniaomiejsceistatuspercepcjiwizual-
nejwmyśliNietzschego.
2.Okoiinnezmysły
Dialogizcieniem
Nietzschenigdziewprostniewyłożyłswoichprzekonańnatemat
widzeniaiznaczeniazmysłuwzroku.Obecnewjegopismachodnie-
sieniadoproblematykispojrzeniaijegoaktówwystępująwbardzo
rozmaitychpostaciachipojawiająsięzwyklewkontekścieinnych
obszarówtematycznych.Oznaczato,żeskomplikowanymrelacjom
zesztukamiplastycznymiodpowiadazłożonestanowiskowkwestii
widzenia.
MartinJaywswojejwpływowejksiążce
Downcasteyes:thedeni-
grationofvision
33przyznałNietzschemurolęinicjatoramyślizwró-
conejprzeciwhegemoniiwidzeniaweuropejskiejtradycjifilozoficz-
nej.Ówwzrokocentrycznyparadygmatmyślowywywodzisięod
Platonaicharakteryzujegouprzywilejowanieschematówpoznaw-
czychopartychna„najszlachetniejszymzezmysłów”.Wnowożyt-
nościdyskursuniwersalizującywidzenieokazałsięźródłemm.in.
naukowego„światoobrazu”ijednostronnieracjonalnegoujmowania
rzeczywistości.StanowiskoNietzschego,wedleJaya,wyrażaprzede
wszystkimprogramoweodrzucenienadrzędnejperspektywy„bo-
skiegooka”przezrozmnożeniepunktówwidzenia.Wielośćosispoj-
rzeniaposzerzapolemożliwościdlakonceptualizacjiwyników
obserwacji.Tenperspektywizmwiążesięrównieżztendencjądo
„rekorporalizacji”podmiotu,polegającąnaprzywróceniupojmowa-
niaczynnościwidzeniawkontekścieciałaijegokonkretnychwy-
miarów.
Nietzscherozciągałswojąkrytykę–piszeJay–nadomniemanąobiektywną
czystośćczęściowegoperspektywicznegospojrzenia.[ł]Wykpiwającdok-
___
___
___
___
___
_
33M.Jay,
Downcasteyes:thedenigrationofvisionintwentieth-centuryFrench
thought
,London1993.Wjęzykupolskimukazałysięfragmentytejksiążki:
Kryzys
tradycyjnejwładzywzroku.OdimpresjonistówdoBergsona
,w:
Odkrywanie
modernizmu,przekładyikomentarze
,red.R.Nycz,Kraków1998,s.295-330.
2I
