Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Armavirumquecano…”…
23
pierwszezdanieskładasięztrzech,akomentarz,dotyczącyhiszpańskiego
przysłowia,oddalaszansenaumieszczeniearcydziełaPotockiegowspisielektur
szkolnych:
HrabiaOlavidezjeszczeniebyłsprowadziłosadnikówdogórSierra
Morena.Strometopasmo,któreoddzielaAndaluzjęodManszy,za-
mieszkiwaliwówczaskontrabandziści,rozbójnicyikilkuCyganów,
októrychmówiono,żepożerająciałazabitychwędrowców.Stądnawet
poszłohiszpańskieprzysłowie:LasgitanasdeSierraMorenaquieren
carnedehombres15.
Razidzisiajpoprawnośćpolitycznąiortograficznąmałaliterawhiszpań-
skojęzycznejnazwiewłasnejnacjiCyganów(oRomachwczasachPotockiego
niepisano),obocznośćLaManchaiManszapomijamymilczeniem,jednak
zdecydowanynskandal”kryjesięwprzypisie:nZdanietomasensdwuznaczny:
«CygankizSierraMorenaczująpociągdoludzkiegomięsa»lub«męskichciał»
(hiszp.)”16.ZastąpienieCyganówCygankamioprotestująnietylkofeministki.
Zarysowanytundramat”dotyczącyobjaśnieńiprzekładuprzypominami
zdumienie,zjakimprzyjąłempróbęwyparciazakorzenionegownaszejkultu-
rzetłumaczeniatytułuTheWasteLandThomasaStearnsaEliota(1922),który
spolszczyłsugestywniepoIIwojnieświatowejCzesławMiłoszjakoZiemia
jałowa(1946),akceptowanegoprzezinnychtłumaczy(AndrzejPiotrowski
w1960,KrzysztofBoczkowskiw1990ipóźniej,wwersjiprzepracowanej,ale
niewobrębietytułu,w2001)-gdytenpoematusiłowałnamprzedstawićjako
KrajspustoszonyJerzyNiemojewski(1978).Jedenznajbardziejwpływowych
poematówwdziejachliteraturyświatowejXXwiekupodkażdymztychszyldów
jestinnymarcydziełem,zapadawpamięćzniecoinnychprzyczyn17.Wolno
więcstrawestowaćprzywołanąwcześniejmyślRossetaiTriaire)a:zpewnością
niejestprzesadątwierdzenie,żepoematprzeczytanypodtytułemKrajspusto-
szonyjestnnośnikiemcałkieminnegosensu”niżpodtytułemZiemiajałowa.
15J.Potocki:RękopisznalezionywSaragossie…,1965,s.7.
16Tamże.
17WieleaspektówpięciupolskichtłumaczeńpoematuEliotaporuszaAnetaMance-
wiczwartykule:A.Mancewicz:Trapsofthetrade.Genderandmistranslationinfivepolish
translationsofT.S.EliotnTheWasteLand”.essuir.sumdu.edu.ua/bitstream/123456789/11028/
Aneta%20Mancewicz.pdf[dostęp:14.12.2016].
