Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Zachwytzaledwiepowściągliwy
(Nie)zapomnianyczararcydzieł…
Drugi,zaledwiewyczuwalnyzachwyt,aleprzecieżnnabezrybiuiRakRyba”18
-pochwałamniejoczywista,względniewyrażonadlaniecoinnychprzyczynniż
poprzednia,alektóranieumkniewyćwiczonemuokuwnikliwegolektoranawet
błahegotekstu-odnajdziemywrecenzjiOrlińskiegozbioruopowiadańOgród
czasuBallarda:nPierwszezdanieopowiadaniaCzłowiekprzeciążonybrzmi:
«Faulknerpowoliwariował».Podobniemogłybysięteżzaczynaćpozostałe,
oczywiściepodwarunkiemzmianyimieniagłównegobohatera”19.Zpunktu
widzeniahistorykaliteraturysądtenmaniewielkieznaczenie,gdyżelegancję
wywoduosłabiaokoliczność,żeobaprzykładydotyczątegosamegoautora,
mogąbyćświadectwemzaledwiepojawianiasięmotywówpersewerujących
wparaliterackiejdziałalnościOrlińskiego,niezaśstarannieprzemyślanejidei
nobilitowaniapierwszychzdańarcydziełliteraturyświatowej.Sądtenniejest
jednakpozbawionywartości,gdyżpobudzawyobraźnię,zmuszadorefleksji.
Czyżmożnawymagaćwięcejodpopularyzatoraliteratury,propagatoraczytelnic-
twawdobiejegozaniku,gdykilkadziesiątprocentrodakówprzyznajesię(bez
wstydu!)dotego,żewpoprzednimrokunieprzeczytałoanijednejksiążki,gdy
zamykasiębiblioteki,aznakomita(zktórejstronytoznakomitość?)większość
oglądaczyprogramówtelewizyjnychnierozumiepodstawowychinformacji
przekazywanychnapoziomietabloidów.
18Użyłemtuwielkichliterniedlatego,żewzbiorkuZoofioły.Bestiariuszaheroikomicz-
negoczęśćmniejsza(Katowice1997)zostalinimiuhonorowaniwszyscymoigoście-boha-
terowiezwierzęcy,leczbyaluzyjniezasygnalizowaćszacunek,jakimdarzęKolegęwkiero-
wanymprzezemnieZakładzieHistoriiLiteraturyOświeceniaiRomantyzmuUniwersytetu
Śląskiego,wspomnianegotujużprof.JanuszaRybę(nomenomenzodiakalnegoRaka).Cenię
zwłaszczajegopraceoautorzeRękopisuznalezionegowSaragossie(J.Ryba:Motywypodróż-
niczewtwórczościJanaPotockiego.Wrocław1991;Tegoż:Osobliwearcydzieło-nRękopis
znalezionywSaragossie”JanaPotockiego.W:PowieśćpolskaXIXwieku.Interpretacjeiana-
lizy.Red.L.Ludorowski.Lublin1992;Tegoż:JanPotocki(1761-1815).W:Pisarzepolskiego
oświecenia.T.2.Red.T.Kostkiewiczowa,Z.Goliński.Warszawa1994),aleipomniejsze,
naprzykładoTrembeckim(Tegoż:StanisławTrembecki-mistrzprzypisu.W:Auto-
rówiwydawcówdialogizczytelnikami.Studiahistorycznoliterackie.Red.R.Ocieczek.
Katowice1992).
19nGazetaWyborcza”
,18czerwca2009,dodateknDużyFormat”
,s.23.Tosiedemna-
ściespośródbliskosetkiopowiadańwybranychipoprzedzonychodautorskimiwstępami.
Nadawaniefikcyjnympostaciomnazwiskwybitnychpisarzyikompozytorówtotematna
szkicodrębny,wystarczywspomniećMistrzaiMałgorzatęMichaiłaBułhakowa.
