Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
IwonaKraska-Szlenk
nieimniejszeprzedmiotyzhebanuilokalnychdrzewikrzewów;zamawiano
zagranicznepachnidłazsandałowcaiinnychegzotycznycholejków,awysy-
łanoambręipiżmo;wobiestronywymienianowyrobyzmetali,np.zezłota
imiedzi(por.HortoniMiddleton2000:13).Takastrukturahandluniewątpli-
wieświadczyowysokimpoziomieżyciaspołeczności.Rzeczywiście,zarówno
podróżnicyarabscy1,jakipierwsiPortugalczycypodziwialinietylkopołożenie
iarchitekturękoralowychmiast,alewspominaliodobrobycieichmieszkańców.
Wrelacjiportugalskiejz1500r.takczytamyomieścieKilwa:nDomysątutak
wysokie,jakwHiszpanii.Naziemitejmieszkawielubogatychkupcówijest
tuwielezłotaisrebra,ambry,piżmaipereł.Mieszkańcywyspyubierająsię
wszatyzdelikatnejbawełnyijedwabiu,nosząwieleozdóbisączarni”(cytatza:
Nowak1996c:989).Głównymiźródłamiopisywanegobogactwailuksusubyło
wpoczątkowymokresiezłoto,sprowadzanezodległegokrólestwaMonomotapy
zapośrednictwemportuwSofali,awpóźniejszychwiekachniewolnicy2ikość
słoniowa,aleAfrykaWschodniadostarczałaobficieteżinnychsurowcówiprze-
tworzonychtowarów,jak,pozajużwymienionymiwyżej,skóryirogizwierząt,
szylkret,drogocennekamienieimetale,produktyspożywcze(np.olejkokosowy,
zboża,suszoneryby,przyprawy)iwieleinnych.
Pierwsibudowniczyimieszkańcymiastzbiałegokoralowcaniebylijeszcze
Suahilijczykamianiichbezpośrednimiprzodkami,gdyżgrupyludnościmówią-
cejjęzykamibantu,doktórychnależysuahili,dopierowpierwszychwiekach
naszejeryzaczęłymigrowaćnawybrzeżezgłębiinterioruAfryki.Mimo,iż
trudnojednoznacznieokreślićpochodzenie,językikulturętwórcówwczesnych
kamiennychmiast,współcześnibadaczezgodnisąwtym,żeodpoczątkucywi-
lizacjatamiałacharaktersynkretyczny,bazującnalokalnychelementachafry-
kańskich,jakizapożyczonychzinnychobszarówbasenuOceanuIndyjskiego,
zwłaszczazPółwyspuArabskiegoiPersji(m.in.HortoniMiddleton2000,
Middleton1992,Prins1961)3.Kupcyzrejonówzamorskichżeglowaliwryt-
miewiatrówmonsunowych:dowybrzeżyAfrykiprzybywalizwiejącymod
1
Najęzykpolskiprzełożonofragmentydziennikówarabskich,zob.IbnBattuta(2003)oraz
WspaniałyświatOceanuIndyjskiego(1998).
2
Historycyszacują,żedokońcaXIXw.zAfrykiWschodniejwywiezionoponadpięćmilio-
nówludzi,wtym,wsamymXIXwieku,którybyłnasilonymokresemhandluniewolnikami,ok.
milionaosób(Nowak1996a:1222).
3
Wprzeszłościwspółudziałzamorskichkulturnkolonialnych”wtworzeniutejcywilizacji
byłnadmiernieakcentowanyzjednoczesnymumniejszaniemrolirodzimychmieszkańców.Jednak
zarównobadaniawykopaliskarcheologicznychwczesnychmiast(np.Manda,Gedi,Kilwa),jak
iwspółczesnejkulturymaterialnejsuahili(np.architektury,regaliów)potwierdzająistotnywkład
rodzimychkulturafrykańskich(por.Allen1981,Zins1986:25).
