Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1969
RagnarFrisch,JanTinbergen
25
NorwegRagnarFrisch(1895–1973)byłwychowankiem,apóźniejwykła-
dowcą,UniwersytetuwOslo.StudiowałweFrancji,StanachZjednoczonych,
WielkiejBrytaniiiWłoszech.Polityczniezwiązałsięzlewicąspołeczną,po-
zostającgorliwymchrześcijaninem.Jegogłównepraceto:Necessaryand
SufficientConditionsRegardingtheFormofanIndexNumberWhichShall
MeetCertainofFisher’sTests(UJournaloftheAmericanStatisticalAssocia-
tion”,1930),StatisticalConfluenceAnalysisbyMeansofCompleteRegression
Systems(1943),PlanningforIndia(1960),TheoryofProduction(1965),Max-
imaandMinima(1966),EconomicPlanningStudies:ACollectionofEs-
says(1976).Swejaktywnościnieograniczałdoekonomii:zajmowałsiętakże
pszczelarstwemizłotnictwem.Pochodziłzrodzinyosilnejtradycjigórniczej
ijubilerskiej,którawXVIIwiekuprzeniosłasięzNiemiecdoNorwegii
iprzezstuleciapracowaławkopalniachKongsbergnapołudniukraju.Być
możepozostałbywkręguzawoduswoichprzodków,gdybyniedecyzjaoroz-
poczęciustudiówekonomicznych,uznanychprzezjegorodzicówzaUnaj-
krótszeinajłatwiejsze”16.
PierwszychlaureatówNagrodyNoblawdziedzinieekonomii,Tinberge-
naiFrischa,pamiętasięjakofaktycznychpionierówwspółczesnejekonome-
trii.Początkitejdyscyplinysąniecowcześniejszewstosunkudoichdziałal-
ności,sięgająonepoczątkuXXwieku:absolutnepierwszeństwobyćmoże
należydoMoore’aiSchultza,którzyanalizowalikształtowaniesiępopytu
ipodaży.JednakdopieropraceTinbergenaiFrischa,azwłaszczategodru-
giegoznich,należyuznaćzaistotnypoczątektejformyanalizyekonomicz-
nej.Ichdokonaniawyraźniewykraczałypozaówczesnystanwiedzyijak
zwyklewtakichsytuacjachbywa,spotykałysięzróżnymi,takżenegatywny-
mireakcjami.
TinbergeniFrischdziałaliwsposóbodsiebieniezależny,chociażznali
wynikiswoichbadań.Wlatachtrzydziestychprzedstawialinowatorskieprace
wobszarze,którydzisiajnazywamymakroekonomią.Przedmiotemzaintere-
sowańTinbergenastałysięzwłaszczastankoniunkturyiruchcen.Drugi
znichnapoluanalizekonomicznychokazałsiębardziejteoretykiemniżprak-
tykiemirozpocząłaktywnośćwcześniej,natomiastpierwszykoncentrowałsię
napraktycznymwykorzystaniunowychmetodanalizy,wniemałymstopniu
korzystajączdorobkuFrischa.PozwoliłotoJanowiTinbergenowiwszczegól-
nościnaempirycznąocenęalternatywnychteoriicyklukoniunkturalnego.
Swebadaniarozpocząłodproblemukształtowaniasięcenwrolnictwie,
gdzieujawniłswąużytecznośćmodelpajęczyny,obrazującyreakcjepodaży
nazmianycenpojawiającesięzwidocznymopóźnieniem.PoIIwojnieświa-
towejTinbergenskoncentrowałuwagęnateoriimodelipolitykigospodar-
czej,problemachkrajówrozwijającychsięiteoriirozkładudochodówosobi-
16W.Kamiński,LaureaciNagrodyNoblawdziedzinieekonomii(1969-2000).Mojeim-
presjeifascynacje,WarszawskaWyższaSzkołaEkonomiczna,Warszawa2001,wydanie
rozszerzone2004,s.176.
Nobliścizekonomii1969–2021
©WydawnictwoKeyTextsp.zo.o.
www.keytext.com.pl
