Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
WSTĘP
Warszawa1898rokumusiałanaprzybyszuzKrakowawywierać
wrażenieobcości.PolikwidacjiodrębnościKrólestwaPolskiegobyło
tomiastonasiłęsprowadzanedopoziomuodległejprowincjiwielkie-
gocesarstwainaznaczonesilnympiętnemrusyfikacji-zdwujęzycz-
nymiszyldamiibudynkamipublicznymistylizowanyminawzórbi-
zantyjski,jakklasycystycznygmachPałacuStaszicaozdobionywy-
kładzinązkolorowejcegły,zpodwójnymkrzyżemnadobudowanej
wysokiej,pozłacanejkopule(wtymczasiemieściłosięwnimrosyj-
skieIMęskieGimnazjumKlasyczne),zlicznymicerkwiamiwnaj-
ważniejszychpunktachmiasta.Popowstaniulistopadowymniewiel-
kącerkiewdobudowanonawetdoPałacuNaWodziewŁazienkach,
którybyłwłasnościąrodzinycesarskiej.Iwłaśniewlatachdziewięć-
dziesiątychnaśrodkuPlacuSaskiego,wbliskimsąsiedztwieuli-
cy,przyktórejWyspiańskizamieszkał,wybudowanoogromnyso-
bórpodwezwaniemAleksandraNewskiegozestojącąoddzielnie
wysokądzwonnicą.Tębudowlęwarszawiacyodbieralijakoprowo-
kację.
Zaborcynarzuciliteżmiastuswojepomniki.Wśródnich-przed
PałacemNamiestnikowskimnaKrakowskimPrzedmieściupomnik
księciaPaskiewicza,zdobywcyWarszawyw1831,namiestnikaKró-
lestwaPolskiegowczasiepopowstaniowychrepresji,atakże,wysta-
wionynarozkazMikołajaIwedługprojektówAntoniegoCorazziego,
obeliskdlauczczeniapamięcinPolakówpoległychw1830r.zawier-
nośćswemuMonarsze”.WczasiekiedyWyspiańskizwiedzałWar-
szawę,obelisktenstałnaPlacuZielonymprzeniesionytamzPlacu
Saskiego,gdziejegomiejscezajęłanowozbudowanacerkiew.Ponie-
ważmiałczcićpamięćosób,którepóźniejstałysięnegatywnymibo-
hateramiNocylistopadowej,wartomożeprzytoczyćzaprzewodni-
kiemzepokiopisobelisku:
Pomniktencałyzlanegożelazaskładasięzośmiokątnejpodstawy,
wykonanejzkrajowegoszaregomarmuru,mającej30łokciwnajwię-
kszejszerokości.Nadpodstawąwznosisiępiedestałkwadratowyzżela-
za,podpartyośmiuskarpami,przyktórychumieszczononawzniesie-
niachwpostawieleżącej8wielkichlwówspiżowych,ulanychzdział
wziętychwwojnie1831r.Samobelisknadpiedestałempostawionyma
25łokciwysokości,austópjegopodstawyżelazne,palmetamizłoconymi
ozdobione,utrzymujączterywielkiedwugłoweorłygwardyjskie,również
złocone.Nasamymobeliskuw2/3częściachwysokościzamieszczonesą
czteryzłoconelaury,anawszystkichbokachpiedestałuumieszczonona-
