Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Dialektykadyskursu
23
nieodrywasię”(PW
,VIII,344).Norwidowskakoncepcjacałościowego
ujmowaniazjawiskestetycznychniezmierzawkierunkuskostnieniateo-
rii(mimoiżpoetamówiotrwaniuwzgodzie„zprawami-wiecznymi”),
wprostprzeciwnie–właśniepozostającwiernatradycjiorazskłonnado
powrotówdoźródeł,wykazujeszerokieotwarcienaintertekstualneprze-
strzeniekulturowe.
TeoretyczneinklinacjeNorwida–paradoksalnie–idąwparze
zprzeświadczeniemokomplementarnymwspółistnieniurozstrzy-
gnięćteoriiiosiągnięćpragmatyki.Wówczasjegozdaniembędziemo-
gławykrystalizowaćsięowa„całość”estetyczna–sprawdzalnośćteorii
wpraktyceorazprzystawalnośćteoriidowytworówartystycznych.
WrozprawieMilczeniepisarzstawiapytanie„etyczniekardynalne”,
którewyrażapodstawowącechęepoki–rozbieżnośćmiędzywielością
systemów(propozycji)estetycznych(równieżliterackich)apraktyką
artystyczną:„Kiedyżoni[innifilozofowie–D.P.]czasbędąmieli,aże-
byznalezioną[prawdę–D.P.]praktykować?!”(PW,VI,225).Dlatego
wielokrotniepojawiająsięinformacje,żepoetawypowiadasięjako
praktyk–sztukmistrz–orazżetopraktykawpełniweryfikujeprzy-
datnośćowych„systematów”.
WrozprawceZpamiętnika[OSalonieparyskim1851]podkreślapotrze-
bępragmatyki,wyraźniedystansującsięodnieprzydatnychżyciowo„es-
tetycznychsystematów”:
Mówiącunasosztuce,trzebautylitarnąstronęonejuwidoczniaćplastycznie,idla-
tegoto,copiszę,niejestestetycznymsystematem,botennanicsięunasnieprzyda
iksiążką,choćbynajgrubsząiwystylizowanąnajkształtniej,bezowocówzostanie!
(PW
,VI,376).
NatomiastwliściedoBronisławaZaleskiegozmaja1869rokusformu-
łowałuniwersalnąwedługniegozasadęfunkcjonowaniasztuki:„Jest
pewnaproporcjautylitarności,którajestwarunkiem
piękna”(PW
,IX,403),atakże:„Poezja,którazapominaotym,żeona
cośrobićpowinna––zapominaprzeztosamoozdrowejestetyce”
(PW
,IX,403).Dalejzaśdowodzi–naprzykładziewspółczesnejmupo-
ezji,wyabstrahowanejzpragmatyki,pojmowanejpoNorwidowsku–od-
wołującsiędotradycjikulturowej(Homera),koniecznośćścisłychrelacji
międzyteoriąipraktyką:
