Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pewnośćocenyfilmówiprzedstawieńrosławrazzprzyrostemdoświadczeniatwórczego,
choćkiedyoglądałjezagranicą,barierądlańbyłjęzyk.Znacznieostrożniejoceniałliteraturę
imuzykę;kiedyczytałpowieści-wNotesachograniczałsięzwykledocytowania-unikał
sądów.
Taświadomośćograniczeniakompetencjiliterackichdochodziłateżdogłosuwtermino-
logii.Wajdaomijałsłowondziennik”właśniedlatego,żewydawałomusięonozobowiązu-
jące;niechciałkonkurowaćzŻeromskimiGombrowiczem.Szanującto,równieżwpracach
redakcyjnychuznaliśmysłowonnotesy”zanajwłaściwsze.Tenterminologicznywybórłączy
sięnietylkozograniczeniem,lecz-zwielotworzywowością.Wnotesiesiępisze,aleirysuje,
atakżesiędoniegowkleja.
3.
NiepowtarzalnycharakterNotesówAndrzejaWajdywynikazwyjątkowościbiografiiarty-
stycznejichautora.W1941rokupiętnastoletniWajdapostanowiłzostaćmalarzemiprzez
najbliższelatawszystkieswojedziałaniapodporządkowałtemucelowi.Wpaździerni-
ku1946rozpocząłwymarzonestudiamalarskienaAkademiiSztukPięknychwKrakowie.
W1949roku,rozczarowanydoswojejtwórczościmalarskiej,porzuciłnagleAkademię,ala-
temzdałegzaminnareżyserięwłódzkiejSzkoleFilmowej.Cowięcej,władzenowejuczelni,
doceniwszyjegodotychczasowewykształcenie,postanowiłygoprzenieśćodrazunaIIrok,
gdzietrafiłmiędzyinnyminastudiującegotamjużodrokuAndrzejaMunka.Jednaknanowo
wybranymkierunkuWajdanieodnalazłsię:studiawŁodzinieprzynosiłymusatysfakcji,
arealizowanenakolejnychlatachetiudy-nieznajdowałyuznania.Przezcałeczterylata
wahałsięcodoprzyszłejdrogitwórczej;rozważałpowrótdomalarstwa.Przełomprzynio-
słanieoczekiwanadecyzjaAleksandraForda,któryw1953rokuzrezygnowałzrozpoczę-
tejrealizacjifilmufabularnegowedługpowieściBohdanaCzeszkiPokolenieipowierzyłją
swemuasystentowi.Wajdawykorzystałżyciowąszansę.RealizacjaPokoleniapowiodłamu
sięponadwszelkieoczekiwania.Wrazzpremierąfilmuwstyczniu1955wszedłdoczołówki
polskichfilmowców.Kolejneutworyszybkozapewniłymumiędzynarodowąrangę.
Notesypotwierdzająodrębnośćkażdejztychtrzechwstępnychfazkariery,anawetuwy-
datniajągranicepomiędzynimi.Fazępierwszą-skupienienamalarstwie-reprezentujena-
bytywokupowanymprzezhitlerowcówRadomiukalendarzyknarok1942.Skąpezapiski
ograniczająsiędowyszczególnienia,częstojednowyrazowego,pracmalarskichwykonywa-
nychwramachzajęćwprywatnejSzkoleRysunku,MalarstwaiRzeźbyprowadzonejprzez
WacławaDobrowolskiego.n1styczniaMalowaliśmyGolgotę.(…)9styczniaMalowałem
Dawida.(…)16styczniaOrnament”.Itakdokońcaroku.Pośrednioztychzapiskówmoż-
naodtworzyćszczątkowąwiedzęotrybieżyciasłuchaczakursu,ocodziennymrytmiednia
irzadkichwycieczkach.To,coledwiezasygnalizowane,anierozwinięte,wydajesięznacznie
ciekawszeodskrupulatnienotowanychzajęćmalarskich,jakn24godzinyjazdyzKrakowa”
22czerwca,niemówiącjużomorderczejakcjihitlerowcówwradomskimgetciez16na
17sierpnia,kompletniewzapiskachpominiętej,zapewnerównieżzobawyprzedodczyta-
niemichprzezosobęniepowołaną.
Fazadrugatookresniepewnościcododalszejdrogitwórczej,rozciągającysięodwrześ-
nia1948dokońca1954roku.Otwierajągrubybrulion,itymrazemkupionywRadomiu,choć
terazjużwczasiestudenckichwakacjispędzanychuMamy(tosłowoWajdazawszezaczynał
oddużejlitery).Napoczątekbardzoświadomiewybranemotto:nWiemjuż,czegoniechcę,
aleniewiemjeszcze,czegochcę”.Poczymdokońcabrulionuprowadzonesąkolejnezapiski,
ażdo8grudnia1950,podktórątodatąpojawiasięzwięzłainformacjaorealizacjiwŁodzi
pierwszejetiudyfabularnej-byłtoZłychłopiecwedługnowelkiAntoniegoCzechowa.Po
TadeuszLubelski:SkądsięwzięłyNotesyAndrzejaWajdy
7
