Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KsiążkaużytkowadladzieciimłodzieżywdrugiejpołowieXIXw.
13
dziecięcych)(Socha,2001,s.8).Wniniejszymartykuleograniczonosię
dogatunkówspełniającychkryteriaokreśloneprzezksiążkęużytkową,
tzn.przeznaczonąnietylkodoczytania,aleidonaśladowania,awięc
pełniącąteżfunkcjęprzewodnikaiporadnika.Ustalonoinazwano
trzygłównegatunki,którepoddanobadaniom:gryizabawy,nauki
obyczajnościorazczytaniadomowe.
Zasięgchronologicznybadańobejmujelata1851-1900.Zewzględu
nadużąliczbępozyskanegomateriałujakogranicęumownąprzyjęto
rok1900.Należymiećświadomość,żeniejesttogranicakulturowa,
któraprzypadałaby-jakprzyjmująhistorycy-narok1905,anihisto-
ryczna,którejwyznacznikiembyłbywybuchIwojnyświatowej.
PrzyjmujączaokresposzukiwańdrugąpołowęXIXw.,wzięto
poduwagęuwarunkowaniahistoryczne,mającewpływnatworzone
wtedyksiążkiiliteraturę,szczególniedladzieci.IzabelaKaniowska-
-Lewańskapisała:
Wieloletniezajmowaniesięliteraturądladzieciimłodzieżyupew-
niłomnie,żetagałąźpiśmiennictwawiążesięściślezdziejami
rozwojukultury;potwierdzajątohistorycytegozakresuwinnych
krajach.Wiążesięztymjeszczepotrzebaszerszegouzupełnienia
lubprzywoływaniadopamięciwiedzyzdziejówwychowania,
przemianspołeczno-ekonomicznych,awnaszychwarunkachwej-
rzeniawpolitycznąsytuacjęnaszegokraju.(Kaniowska-Lewań-
ska,1973,s.11)
Źródłoprymarnewtychbadaniachstanowiłasamaksiążkaużyt-
kowa,przedstawionanaprzykładziewybranychprac,m.in.:Józefa
Chociszewskiego,MaciejaChudziaka(pseud.MaciejStary),Tadeusza
Dziekońskiego,MathaJosefaFringsa,JózefaSchmettauera,Moritza
Schrebera.
Książkaużytkowadladzieciimłodzieżydopieroniedawnozaczęła
budzićzainteresowaniebadaczy,pomimożejejkorzeniesięgająXVIw.
PaulHazardwpracyKsiążki,dzieciidorośliopisujewydanyw1757r.
magazyndladziecipióraguwernantki,Jeanne-MarieLeprincedeBeau-
mont,któregozadaniembyłonpoprawieniewadzwiązanychzwiekiem,
poznanieużytecznychrozważań,przypowieścimoralnych,mających
naceludziatwęprzyjemniezabawić”(Hazard,1963,s.211).Philippe
ArièswHistoriidzieciństwaiCzasiehistorii,przedstawiającdziecko
uwikłanewhistorięizwiązanąztymrolęliteratury,zwracarównież
uwagęnaróżnorodnezastosowanieksiążki.