Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OkrespreklasycznywMezoameryce(2500p.n.e.-200n.e.)
63
Wydajesię,żeróżnespołeczeństwazamieszkującedolinyOaxakipołą-
czyłysięok.500r.p.n.e.,comogłodaćpoczątekwspólnemuorganizmowi
politycznemuzsiedzibąwMonteAlbán.Rzeczywiścietomożliwe,żetrzy
dzielnicetegomiasta,rozdzielonestrefamipublicznymi,reprezentowały
rodywywodzącesięztrzechdolin:Etla,Mitla-TlacolulaiValleGrande.
Wpierwszejfazierozwojutegoośrodka(500-200p.n.e.)nawzgórzu,na
którymmiałozostaćwybudowaneMonteAlbán,przeprowadzonoogromne
praceprzywyrównywaniupoziomugruntu.Łączyłosiętoztytanicznąpracą,
któramusiałabyćorganizowanaprzezcentralnąsiłępolityczną,cieszącąsię
znacznymautorytetem.Szacujesię,żeok.200r.p.n.e.wMonteAlbán
mieszkało5tys.osób,podczasgdydrugorzędneośrodkiwdolinachliczyły
do200osadników.Najbardziejcharakterystycznąstrukturąmiastaztejepo-
kijestBudynekTancerzy(EdificiodelosDanzantes),naktórymumieszczo-
no300płaskorzeźbionychpłytkamiennychprzedstawiającychokaleczonych
jeńców,aniektóreznichzawierajątekstyhieroglificzne.Płyty139,140oraz
141/104stanowiądowódnato,żezapoteccy26skrybowierejestrowalidaty
kalendarzaliczącego260(cyklpiye)i365(cyklyza)dni,adatomtymtowa-
rzyszyłyliczebnikizapisywanezapomocąkresekikropek,jakrównieżzło-
żonetekstyzawierająceczasownikioraznazwypodmiotówidopełnień.
Wtymczasienapółnocnych,północno-wschodnichizachodnichzboczach
MonteAlbánwybudowanodługina3kmmurobronny,powstałyteżwtedy
pierwszekamiennegroby.
Wdrugiejfazierozwoju(200p.n.e.-250n.e.)ludnośćMonteAlbán
osiągnęłaliczbę14tys.mieszkańców.Wepocetejrolamiastajakogłównego
ośrodkaregionalnejtożsamościmogłabyćjeszczebardziejwidocznajako
odpowiedźnaznaczenieiwpływywywieraneprzezTeotihuacan.Główny
placMonteAlbánzostałukończonyiwybrukowanykamieniami,podczas
gdydwusaloweświątynieświadcząowykształceniuoficjalnegokultupań-
stwowego.140płaskorzeźbionychpłytkamiennychumieszczonychna
BudowliJstanowipisanyrejestrwojenlubpodbojówichoćżadnejztych
inskrypcjiformalnienieodczytano,przypuszczasię,żewśródpodbitych
ośrodkówznajdowałysięCuicatlaniTototepec.Uważasię,żewowejepoce
MonteAlbánliczyło2899zwykłychdomówi57rezydencjielity(wielepo-
mieszczeńwokółdziedzińca),awarstwyspołecznebyłybardzozróżnicowa-
ne.Zdaniembadaczynatzw.PlatformiePółnocnejstałpałac,którybył
26Zapotekowie,nazywającysamisiebieBènizàa(DLudźmiPochodzącymizChmur”),
wepoceprzedhiszpańskiejzamieszkiwaligłównieterenydzisiejszejOaxaki,gdziewokresie
preklasycznymiklasycznymstworzylijednąznajważniejszychkulturMezoameryki.Ichnaj-
większeosiągnięciatorozwójpisma,budowaniewspaniałychgrobowcówdlarodzinarysto-
kracjiorazwykonywaniebogatozdobionychglinianychurnsepulkralnych.Wokresie
postklasycznymzostalizepchnięcinawschód(ażpoprzesmykTehuantepec,gdzieżyjądodzi-
siaj)przezdokonującychekspansjiMixteków,którzyzajęliichdawneośrodki,m.in.Monte
AlbániMitlę(przyp.red.).
