Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Paląmiłosneognie.FedraRacine’a
PowodembezpośrednimsmutkuFedryjestpodwójnagra,którąsama
zsobąprowadzi:udając,żenieposługujesiękłamstwem,wierzywto,
żeudając,niekłamie.Jestwięcnantyteząantytez”icokolwiekuczyni-
rozpłyniesięwnicości,chybażeniebroniącsiebieiswegoznicestwie-
nia,uzna,żekłamstwojestjejobce,iuwierzywto,iżwszystko,comówi
owystępkuHipolita,jestprawdą,zawszejednakpozostaniewsytuacji
fałszywejigłębokoporażającejmożliwośćsensownegodziałania.Podob-
nyprzypadekodnajdujemywhistoriiżonyPutyfaraiJózefasłużącego
nadworzefaraona.Ztegowynika,żeFedra,podobniejakAntygonaczy
Medea,niejestpostaciątragiczną;tragicznisąTezeusz,KreoniJazon.
NamęceFedry,podobniejaknadramacieAntygony,nieopierasięfun-
damentnowegoświata,apostacitenieprzekształcająmituwnowysy-
stemwartości.Wobectegoczynamiętnośćmożebyćtragiczna?Myślę,
żenie,ponieważoniczymnieprzesądzaijestaktemzwróconymnieku
podmiotowi,alekutemu,kimsię,broniącpodmiotowości,posługuje.
Niezmieniatofaktu,żewduchuRacine’a,odległymprzecieżod
pryncypiówmituitragizmuwrozumieniuGreków,Fedrajesttragicz-
nymnarzędziemgrylosu.Wtakiejwłaśniepostacipojawiasięnascenie.
Jestokreślonaprzezto,costałosięwprzedakcjidramatu:abyuniknąć
spotkańzHipolitem,Fedraoddaliłasięodniego,proszącbogówozga-
szenienpłomieniamiłości”,tymczasemTezeusz,wyjeżdżającnagledo
Epiru,właśnieFedrzepowierzyłopiekęnadsynem.AlainViala,podob-
niejakwszyscykomentatorzytragedii,mówinawetonokolicznościach
będącychwynikiemprzypadku,którewzięłynasiebiepostać(sąfigurą)
losu”2.Możemyjedyniedodać,żestosunekFedrydoprzypadkuiprze-
znaczeniajesttrójdzielny.Dwanaściescen,wktórychheroinawystępuje,
układasięwrytmogramczterechciągówzłożonychztrzechepizodów:
wtrzechpierwszychFedraniczegoniepragnie,niepostrzegaustalonego
porządkudnia,cechujejąniechęćdoświataijegodóbr,mawstrętdo
piciaijedzenia,niczegosięniedomaga,niczegoniejestwstanieustalić,
rozmawiajakbyzkonieczności.TenstanAlainVialanazywapoprostu
symptomemanoreksji3.
2A.Viala,Commentairesetnotes,[w:]J.Racine,Phèdre…,orazJ.Backès,Racine,Paris
1978,s.104;J.-L.Barrault,Phèdre,Paris,nMiseenscène”,1946;E.Méron,Del’Hyppolite
d’EuripideàlaPhèdredeRacine:deuxconceptionsdutragique,nXVIIemesiècle”,1973,nr100.
3nIncarnantlesravagesd’unepassionrefuséemaisincontrôlée,elle[Fedra-W.S.]aun
comportementobsessionneletprésente(1,2et3)dessymptômesdetypeanorexique”.Ibi-
dem,s.99.
13
