Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwagiwstępne
17
walczyć.Nakoniec,przyszczególnymuwzględnieniuintertekstualnychodnie-
sieńtomu(Kochanowski,Norwid,Szekspir),rozważamdrogi,naktórych„spę-
tanytrumiennie”poetabezskutecznieposzukujepocieszeniaiocaleniaswej
ludzkiejgodności.Pytamwreszcieoistnieniewjegozbiorzejakiegokolwiek
motywukonsolacyjnego,któryniezostałbypodważony.
PrzedmiotemtrzeciegorozdziałudrugiejczęścirozprawybędzieBiałyręko-
pisAnnyKamieńskiej,poświęconypamięcijejmęża,poetyJanaŚpiewaka
–tom,któryuważamzapoczątekprzełomuświatopoglądowegoiestetyczne-
gowtwórczościpoetki.Wskazujęnamocnozarysowanywcyklumotywnie-
rozdzielności,bezmaławrośnięciawsiebiemałżonków,stanowiącychjedno
ciałoijednąduszę,zderzonyzdoświadczeniemśmiercijakopogwałceniatej
całości.Pokazuję,jakbohaterkazbiorupodejmujepełnądeterminacjiwalkę
oprzywrócenietejjedności–takżepoprzezprzywoływaniearchetypicznych
wyobrażeńiliterackichtoposówokreślającychpełnięipołączenie.Sensualność
ikultcielesnejbliskości,charakterystycznydlapoezjiKamieńskiej,nabierają
wkontekścieśmierciznamiontragicznych.Pamięćciałazamieniawierszeża-
łobnewlamentporzucenia.Bohaterkaposzukujemężawprzestrzenisnu
–staramsięodnaleźćidookreślićwłaściweliryceautorkiZaśnięćchwytysłu-
żącewprowadzeniudopoematuprzenikającejgoonirycznejwizyjnościoraz
rozpoznaćnawiązaniadostaregotoposużałobnego,jakimjestspotkanieze
zmarłymweśnie.
BiałyrękopismożnatraktowaćjakoodpowiedźnawołaniepoematuAnnaJa-
naŚpiewaka,będącegoprośbąobliskośćiocalenie.Analizujęetapyformowania
sięwomawianychwierszachprojektupoetyckiegodialoguwbrewśmierci,
wwiecznościsłowa–projektu„rękopisu”jakodziełaautentycznego,choćnie-
doskonałego,stanowiącegoprzestrzeńporozumieniadladwojgabohaterów,ale
takżedrogędosamopoznaniajegoautorki.Uważam,żeKamieńskarozpoznaje
utopijnośćswojegozamysłu,oczymświadcząwpisanewtomznaczeniatytu-
łowej„bieli”iciszyjakowygasania,zamieraniasłów.Wycofywaniesięwciszę
towarzyszyprzemianieżywiołowegobuntuwpokoręegzystencjalnegoogoło-
cenia.WidzęwBiałymrękopisiezapisstopniowegoodkrywaniaznakówtrans-
cendencjiiodszukiwania–poprzezwłasnyból–osobowego,współcierpiącego
Boga.Ostatniezpodejmowanychprzezemniezagadnieńtostosunekautorki
Herodówdokonwencjifuneralnych(przedewszystkimdotradycjiczarnoleskiej,
aletakżeludowegoobrzędu,mituorfejskiego,starotestamentowegolamentu
Hioba,średniowiecznychtradycjipasyjnych),decydującyozamierzonejsuro-
wościioryginalnejwizyjnościjejżałobnegozbioru.
OstatnimzanalizowanychprzezemnietomówżałobnychjestMatkaodcho-
dziTadeuszaRóżewicza.Traktujęgojakopróbęzmierzeniasięzarównozwła-
snąprzeszłością,jakizprzeszłościąkonwencji,toteżnajistotniejszewydająmi
sięzwiązkipomiędzy(pozorną)dezintegracjąkolażowejformy,jejzamierzoną
hybrydyzacją,apracążałoby,któraodbywasięwpoezjitegoautoraodwyda-
niaNiepokojuażpodzieńdzisiejszy.Różewiczrysujewswojejsylwieobraz
matkijakonauczycielkiopłakiwaniaiumierania.Kobiety,którawczasiewoj-
nystraciłasynaiprzezlatażyławcieniujegośmierci.Analizujęsposób,wjaki
