Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwagiwstępne
11
wobliczutraumatycznychprzeżyć,zktórymiautorzyczytanychprzezemnie
tekstówzdecydowalisięzmierzyć.
Uzmysławianiesobietego,żeegzystencjalnasytuacjazetknięciasięze
śmierciąmacharakter„odwieczny”,„uniwersalny”,ustępujepoczuciu,że
opłakiwaniedotyczyzawsześmiercipojedynczej,nieporównywalnejzinnymi,
jedynej.Mniejistotna–choćnieunikniona,anawettraktowanajakopiętno
–stajesięświadomość,żepiszącwierszeżałobne,każdy,nawetnajbardziej
osobnypoetawłączasięwszeregswoichpoprzednikówibędzieczytany
wświetleichdokonań.
Sytuacjapożegnaniazmarłegonacechowanajestszczególnympatosem–
tylkopoczęścizpowoduretorycznegocharakteruwiększościtradycyjnych
gatunkówżałobnych.Niewszyscypoeciwkonfrontacjiześmierciąsięgająpo
wzniosłytonwypowiedzi.Przyjdziemiwięcomówićtakżeowonapięciepo-
międzypatosemawłaściwąwspółczesnejpoezjiwstydliwościąuczuć,jejza-
wieszeniepomiędzykrzykiemizamilknięciem.
Teksty,któreszczególnieprzyciągająmojąuwagę,tote,wktórychzapisane
zostałodoświadczenierozdarciapomiędzychaotycznągwałtownościąbólu
osieroceniaachłodnymrygoremjakiejkolwiek,niekoniecznieklasycznejfor-
my.Autotematyzmłączysięwnichzautobiografizmem,częstomanifestacyj-
nym,niekiedyukrytym,leczstanowiącym„hipotezękonieczną”–wedlezna-
nejformułyJ.Ziomka.Wierszeżałobnedotykająmateriiosobistej,niezwykle
kruchejiintymnej.W„trójkącieautobiograficznym”,októrympiszeM.Czer-
mińska,sytuująsięonenajbliżejpostawywyznania,conieznaczy,żenieby-
wająświadectwemczywyzwaniem.
Poezjażałobnadotykawsposóbnaturalnytakżedoświadczeńreligijnych,
czyszerzej–metafizycznych.Rzadkostanowiwyznaniewiary:raczejpyta,niż
udzielaodpowiedzi,więcejwniejwahanianiżpewności,więcejcierpienianiż
ukojenia.Reinterpretacjakonwencji,takżegatunkowej,oznaczadopuszczenie
dogłosuwątpliwości,naktórychpoezjażałobnajestwgruncierzeczyufun-
dowana,choćprzezwiekieksponowałaraczejwątkikonsolacyjne.Jestem
przekonana,iżwwypadkutwórcówtakichjakRóżewicz,KamieńskaczyBro-
niewskimożnawykazać,żetowłaśnietomyżałobnestanowiąprzełomwich
poetyckimsamookreśleniuwobecróżnierozumianejtranscendencji.
Współczesnapoezjafuneralnaniemusibyćłączonazklasycyzmemrozu-
mianymjakoprzywracanieładuświatu,choćliterackiemanifestylub/iteksty
poetyckieautorówprogramowodeklarującychswójzwiązekztymkierun-
kiemwsztuce(takichjakMiłosz,Herbert,Rymkiewicz,Przybylski,Wencel)
nierazpojawiąsięwniniejszejrozprawie.Próbujęnatomiastdostrzecgestpo-
rządkującywszędzietam,gdziepoeci,wskazującnaswojezagubieniewhete-
rogenicznejprzestrzenikultury,nawiązująrozmowęzprzeszłościądostępną
impoprzeztradycjęwłaśnie.
Dialogten(rozumianyzgodniezprekursorskąwobecintertekstualizmu
teoriąM.Bachtina)częstomacharaktermiędzytekstowejgry;toczysięwróż-
nychjęzykach,bywaźródłemniezwykłegobogactwastylistycznegoiznacze-
niowegowspółczesnejpoezjifuneralnej(choćbywprzypadkupoetówtakróż-
