Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwagiwstępne
13
iproblemowy.Dobórautorów,możliwieszerokiireprezentatywny(odSta-
rychMistrzówpo„klasycystów”i„barbarzyńców”,debiutującychwoficjal-
nymobiegupo1989roku),pozwoli–mamnadzieję–nawszechstronnąeg-
zemplifikacjęwyróżnionychprzezemniezjawisk.Wierzę,żezaowocujeto
rozpoznaniemfenomenównajbardziejtrwałych,aletakżewskazaniemtych
tekstów,którewyróżniająsięswojąoryginalnością,pięknem,siłą,zjakąporu-
szająwyobraźnięiuczucia.
Nieakcentujęzbytnioróżnicwyznaczanychprzezwspółistnieniewramach
współczesnościwielunurtówpoetyckich,aczyniętowprzekonaniu,żechoć
mogąonepomócwkontekstowymusytuowaniutekstu,toczęstonarzucają
sposóbczytaniazacierającyjegocechyswoiste–tymbardziej,żenajnowsza
poezjapolskaskuteczniewymykasięuporządkowaniu.Nierezygnujęjednak
zpróbyuchwyceniaprzemianzachodzącychwpoezjifuneralnejostatnichlat,
dlategoteżsięgamdorecenzjiiomówień,będących„szybkimi”,pozbawio-
nymidystansu(awięcobciążonymiryzykiembłędu)reakcjaminanowezbio-
rywierszy.
Obieczęścirozprawykoncentrowaćsiębędąnasposobie,wjakiautorzy
utworówżałobnychpodejmujądialogztradycją.Analizajęzykapoetyckiego,
sposóbprzywoływaniamotywówitoposówliterackich,rozpoznawanienaj-
ważniejszychseriitematycznych,rozważaniepreferencjigatunkowych,statu-
suautoraijegorelacjizeświatemprzedstawionym–wszystkotopozwoli
zbliżyćsiędookreśleniadominującychwspółcześniesposobówodwoływania
siędosilnieniegdyśspetryfikowanychwzorcówliterackichzachowańwobec
śmierci.
Wkolejnychrozdziałachczęścipierwszejanalizujęnajważniejszewy-
znacznikiżałobnościisposoby,jakimipoeciwspółcześnidokonujątwórcze-
goponowieniawzorów.Badam,jakokreślająsięoniwobectradycjigenolo-
gicznych:któregatunkipojawiająsięwtytułachwierszy,wjakimstopniusą
onenazwamiróżnicującymiijakijestichzwiązekztreściąutworu.Treny,
elegie,epitafianależądonajpopularniejszych,rzadziejpojawiająsiękenota-
fia,nenieilamenty.Literaturapowojennaznarównieżquasi-gatunkiona-
zwachzaczerpniętychzkompozycjimuzycznych,takiejakrequiemczy
marszżałobny.Przedmiotemmojegozainteresowaniasąponadtosygnały
paratekstualne(takiejaktytuły,motta,dedykacje),zastępująceeksplicytne
określeniagenologiczne,iprzyczyny,dlaktórychpoeciwybierajątenrodzaj
nawiązańmiędzytekstowych,szczególniesilnienacechowanydialogicznie.
Wrozdzialetrzecimdokonujęprzeglądunajważniejszych,moimzdaniem,
toposówżałobnych,zwykleoproweniencjijeszczeantycznej,którepowra-
cająuaktualnionewlirycepowojennej.Ichprzemienionaobecnośćjest
sprawdzianemżywotnościarchetypicznychwyobrażeńisiłyoddziaływania
literackichwzorówprzeszłości.Dowodemtrwającejponadwiekamirozmo-
wytekstówsątakżekulturowetranspozycjetematyczne,szczególnieodwo-
łaniadozwiązanychztematemśmierciiżałobypostaciorazsytuacji–nie
tylkomitycznychczybiblijnych,aletakżetych,którezapisałaliteraturapóź-
niejsza.Rozdziałczwartywskazujenaróżnerodzajetegotypunawiązań,
