Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zamieszczającreprodukcjepracformistycznegoartysty,Leon
Chwisteknotował:
[ł]rzeczywistośćCzyżewskiegojestczymśzupełnieinnym
niżta,zktórąmajądoczynienialudzieprzeciętni.Możenie
jestpiękna,możenawetjestokropna,alejestinna.Otowłaśnie
chodzi,żeartysta,któryniechcepoprzestaćnatychformach,
któresąwobowiązującejrzeczywistości-botoprzecieżjest
jedynymźródłemprawdziwejsztuki-szukazkonieczności
formnowych[ł],
chodziwszakonspontanicznyakttwórczy”,stopniowo–
mechanizacjęistrukturyzacjęwizji2.
njamediumsamegosiebie/pierwszyelektromagnetyczny/
poetaimalarz/tytusczyżewski”-takwygladałaautoprezen-
tacjaw1921roku,wjednejzodsłonTranscendentalnegopanop-
ticum(tomikNoc-Dzień.Mechanicznyinstynktelektryczny,
1922),nhypnotyzującego”myślilirycznegobohatera3.Dzisiaj
widzimytowyraźnie:portretautoraZielonegookarysujesię
wielopłaszczyznowowramach(ipozanimi)zjawiskartystycz-
2L.Chwistek:TytusCzyżewskiakryzysformizmu.(13reprodukcji).
Kraków1922,s.nlb.,przedruktekstuwIdem:Wielośćrzeczywistościiinne
szkiceliterackie.WybrałiprzedmowąpoprzedziłK.Estreicher.Warszawa
1960,s.107-112.Namarginesie:TeresaKostyrkosłuszniezwróciłauwagę
nafakt,żeuznającChwistkazanteoretykaformizmu”,niedostrzegamyjego
rolinwszerokimkontekściemyśliosztucewspółczesnej”,albowiemwykład-
nienowejsztukibyłytutajnwgruncierzeczyoddoraźnychcelówruchunie-
zależne”(T.Kostyrko:LeonChwistekjakoteoretykformizmu.W:Eadem:
LeonaChwistkaflozofasztuki.Warszawa1995,s.114).Piszącowskazanej
tubroszurze,KarolEstreicherzwracałuwagęnazaakcentowanienpochwa-
ły”malarza,nchęćpodniesieniago[Czyżewskiego-przyp.PM]wjegowłas-
nychoczachiwysunięciaponadZbigniewaPronaszkę”(K.Estreicher:
Kryzysformizmu(1921-1923).W:Idem:LeonChwistek.Biografaartysty
(1884-1944).Kraków1971,s.189-190).
3T.Czyżewski:Transcendentalnepanopticum.W:Idem:Wierszeiutwo-
ryteatralne.WstępJ.Kryszak,oprac.J.Kryszak,A.K.Waśkiewicz.
Gdańsk2009,s.108.Wszystkietekstypoetycytujęzgodnieztąedycją,
odsyładonichoznaczenieWiUT,poktórympodajętytułinumerodpo-
wiedniejstrony.
16
