Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rzalioświeconejnowoczesności,jakitych,którzypragnęlijejzawszelkące-
nę”3.Wtakimujęciutożsamośćjawisięjakocośzewnętrznegowobecnowo-
czesności.
Równieżwformulebinarnej,aczkolwiekwsposóbbardziejzłożony,dys-
kursyonowoczesnościrozwijanewAmeryceŁacińskiejanalizujeinnysocjolog
chilijskiJoséJoaquínBrunner4.Zjednejstronyumieszczatych,którzyodrzuca-
jąnowoczesność,azdrugiejtych,którzywykazująwobecniejpostawęcele-
bracyjną.Każdemuztychdwóchstanowiskzostałyprzypisanedwapodtypy
dyskursów.WramachstanowiskaodrzucającegonowoczesnośćBrunnerwy-
różniamacondismo5imarianismo6.Macondismojestdyskursem,którymanife-
stujeto,cotajemnicze,magiczno-realneAmerykiŁacińskiej,jejesencjęniewy-
rażalnązapomocąkategoriiracjonalnychikartografiinowoczesnejpolityki,
handluinauki.WtejoptyceAmerykaŁacińskajestpostrzeganajakoΠziemia
marzeńiutopii,nowyświat,zktóregowypływa»racjonalnośćalternatywna«
dlaZachodu,pozbawionacharakteruinstrumentalnego,kalwinistycznego
ifaustowskiegonowoczesnejracjonalności-celu”7.Natomiastwedługmariani-
smolatynoamerykańskakulturaposiadasubstratkatolicko-barokowypowsta-
ływwiekachXVIiXVII,któryukształtowałszczególnyetos.Wspomnianyetos,
którycharakteryzujesięodpornościąnamodernizatorskiepróbyoświeconych
elit,stworzyłwłasnąsyntezękulturowąwpostacireligijnościludowejoracjo-
nalnościsymboliczno-dramatycznej.Jeślichodziodyskursyadoptującenowo-
czesność,Brunner,odwołującsiędoksiążkiBermana8,dzielijemiędzywizje
zamknięteiwizjeotwarte.Tepierwszepojmująnowoczesnośćjakozamknięty
___
___
___
___
___
3Tamże,s.314.
4J.J.Brunner,Modernidad:centroyperiferia.Clavesdelectura,ΠEstudiospúblicos”2001,
nr83(invierno),s.241-263;tegoż,Tradicionalismoymodernidadenlaculturalatinoamericana,
ΠEscritos.Revistadelcentrodocienciadellenguaje”1996,nr13-14(enero-diciembre),s.301-333.
5BrunnerpojęcietołączyzMacondo,fikcyjnąmiejscowością,wktórejtoczysięakcjaStulat
samotnościGabrielaGarcíiMárqueza.
6PojęcietoBrunnerodnosidosynkretyzmureligijnegospołeczeństwaNowejHiszpanii
igłównejroli,jakątamodgrywałkultmaryjny(MatkiBożejzGuadalupe).Terminutegoporaz
pierwszyużyłaEvelynStevenswswoimesejuMarianismo:TheOtherFaceofMachismoinLatin
America,[wi]FemaleandMaleInLatinAmerica:Essays,ed.A.Pescatello,Pittsburg1973,s.89-102.
Stevensuznajemarianismozakomplementarnyzmachismo.JakpiszeO.Paz:ΠBardzozłożona
iszczególnakreacjaNowejHiszpaniiniebyła[dziełem]indywidualnym,leczzbiorowyminie
pochodziłazporządkuartystycznego,tylkoreligijnego”,O.Paz,ElOgroFilantrópico,ed.J.Mortiz,
México1979,s.48.WięcejnatematgenezyicharakterystykifenomenumarianismowMeksyku
zob.M.Pastor,ElmarianismoenMéxico:unamiradaasulargaduración,ΠCuicuilco”2010,vol.17,
nr48(enero-junio),s.257-277.
7J.J.Brunner,Tradicionalismoymodernidadł,dz.cyt.,s.316.
8M.Berman,Todolosólidosedesvaneceenelaire.Laexperienciadelamodernidad,México
1995(wyd.polskiei„Wszystko,costałe,rozpływasięwpowietrzu”.Rzeczodoświadczeniunowo-
czesności,przeł.M.Szuster,Kraków2006).
16
