Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
metarefleksyjnośćjestmilczącymzałożeniemkażdegodyskursu(wtymwy-
padku-tekstu),ponieważ-jakojęzykzdyscyplinowany-wymagaonokre-
śleniawłasnychzadańczygranic.
Uzupełniającpoczynionejużobserwacjedotycząceautoreferencjalności
wperspektywiemodernistycznejistrukturalnej,argumentowaćmożnatakże,
żekażdyutwórstanowipraktycznąrealizacjępewnejteorii,ideiczypoglądu
natematsztuki,którądasięnajegopodstawiewtórniesformułować.Czynito
każdedziełomożliwieautotematycznym.Natakistanrzeczywskazywałyjuż
badaniaEdwardaBalcerzanaosadzonewstrukturalizmiekomunikacyjnym:
(ł)całaliteratura-odstuleci-myśliosobiesamej.Autotematyzmujawnia
potencjalnąiobecnąwkażdymdzieleliterackimpartyturędlanbadacza”
.Każdy
tekstpoetycki,będącrealizacjąpodstawowychregułjęzykapoetyckiego,można
traktowaćjakomodelpoezjinwogóle”
.Każdy-reprezentujenietylkoswojąepo-
kę,swojegoautora,swójstyl,swąideę,alestanowiznakwszelkiejpoetyckości.
Nastawienienatekstjakonawypowiedźopoezjijestwłaśnie,jeślitakmożna
powiedzieć,poszukiwaniemwnczytelniku”-nbadacza”59.
Przekonanieonpan-metarefleksyjności”potwierdzazresztąsamSandau-
er,pisząckilkanaścielatwcześniej,żenzarodek”autotematyzmutkwiwnnaj-
bardziejnawetheterotematycznychgatunkach;najbardziejnawetznakujący
przedmiotzaczyna-zchwilągdystajesięsztuką-wskazywaćnasiebie”
[SM,390].Wydajesięjednak,żenależyrozróżniaćmetarefleksyjnośćwidzia-
nąwpostaciwyrazuniejakouniwersalnejsamoświadomościartystycznej,od-
najdywanejjużwewskazywanychprzezSandaueraantycznychinwokacjach
doMuz,odkonstruktutypowonowoczesnego,związanegozideąsamoświa-
domegopodmiotuorazwłaśniekryzysemreprezentacji,chcączaśocalićope-
ratywnośćomawianychterminów,należałobyodróżnićrefleksjęuobecnioną
wsamymdzieleodtypunamysłu,któryleżywgestiiodbiorców.Takąstrate-
gięobierazresztąwiększośćbadaczyzjawiska,wtymsamGłowiński60.
Dostrzegającliczneprzekonująceargumentywysuwaneprzezujęciaskon-
centrowanenaintentiolectoris(iauctoris)napotrzebyniniejszejrozprawy
uznajesiętujednakraczejpogląd,żemetarefleksyjnelubautotematycznesą
tedzieła,zaktórychmetarefleksyjnościąlubautotematycznościąprzemawia
bezpośredniaobecnośćwymienionychwcześniejwątkówzwiązanychzkon-
dycjąliteraturyalboktórychautopojetycznośćmożnauzasadnićpoprzez
analizęformy(omawianydalejprzypadekRzutukośćmi).Mówiącnajszerzej,
59E.Balcerzan,Przezznaki,dz.cyt.,s.77.
60Por.A.Niewiadomski,Światyzjawnychsłów,dz.cyt.,s.11.
31
