Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Absolutnienowoczesne
Jakzostałojużwspomniane,literaturadywagowałaosamejsobie,począw-
szyodstarożytności.Rozmyślaniatemiałyjednakcharakterzdecydowanie
różnyodmetarefleksjinowoczesnej,wynikłejzkoncepcjiautorefleksyjnego,
racjonalnegopodmiotuorazkryzysusztukiprzedstawieniowej,jakkolwiek
zanwczesne”autotematyzmy,oderwanejeszczeodparadygmatycznychpro-
blemównowoczesności,uznaćmożnachociażbyelżbietańskiedramaty73czy
fascynacjemotywemlustra74.PrzywołajmysłowaSandauera:nwistocie,jak
światświatem,poeciopiewalipoezję.Teich«pochwałyMuz»niemiałyoczy-
wiścienicwspólnegozautotematyzmem,dotyczyłybowiemtworzeniawogó-
le,niezaśtegoaktu,którydałpoczątekokreślonemudziełu”[SM,391-392].
Autotematyzmwewłaściwymsensierodzisięwięcwrazzindywiduali-
zacjądziełazkonwencjitworzenia-wsytuacji,wktórejdanyutwórniejest
komponowanywzgodziezsystememreguł,określającychjegocharakter,
stającsięjednostkowyminiepowtarzalnymzjawiskiemartystycznym,któ-
reformułuje(przynajmniejpostulatywnie)własnezasadyfunkcjonowania.
Utworyautotematycznemożnazatemwidziećjakoradykalizacjęromantycz-
nej,Schleglowskiejnpoetykipoetyckiej”
,zakładającejdopasowaniecharakte-
rurefleksjinadliteraturą(takżetąprowadzonąwsamejliteraturze)dojej
wiecznierozwijającejsię,niegotowejmaterii75.Niebezprzyczynybadacze
romantyzmujenajskiego-PhilippeLacoue-LabartheiJean-LucNancy-pi-
salionliteraturzewytwarzającejsiebie,azarazemwłasnąteorię”76;twórczość
zrywającazkategoriamiklasycznymipotrzebowaławszakswoistejindywidu-
alnejinstrukcjiobsługi-narodziłsięwięckonceptdziełajakoteorii,której
praktykąjestonosamo.
73Zob.B.Bakuła,Obliczaautotematyzmu,dz.cyt.,s.27.
74Zob.tenże,Człowiekjakodziełosztuki,dz.cyt.,s.60in.
75Zob.W
.Hamerski,„Poetykapoetycka”FriedrichaSchlegla,nForumPoetyki”2017,
nr3.Badaczomawiatamkoncepcjepoezjiprogresywnejitranscendentalnej,pisząc:
nprogresywność,związanazideałemkształcenia,Bildung,czyli«przemianąspojrzenia
iprzemianądoświadczenia»odpowiadazawiecznąniegotowość«rodzajuromantyczne-
go”:«jestjeszczewtrakciestawaniasię,ba,jegowłaściwąistotąjest,żewieczniemoże
siętylkostawać,anigdysięniespełnić».Askorotakijestlospoezji,niemożliwyokazuje
sięmetaopis,któryniedezaktualizowałbysięwokamgnieniu”(tamże,s.6).Przekonanie
onwolnościowej”proweniencjiautotematyzmułączysięoczywiścietakżezmyśląJohanna
GottliebaFichtego,wedługktóregoświadomość-wproponowanymtuujęciuznajdująca
przełożenienametarefleksyjnąpoezję-jestwłaśnieaktemabsolutnejwolnościnja”
,prze-
ciwnejwszelkiejkonieczności.
76P
.Lacoue-Labarthe,J.Luc-Nancy,TeLiteraryAbsolute.TeTeoryofLiteraturein
GermanRomanticism,tłum.P
.Barnard,Ch.Lester,NewYork1988,s.12;cyt.zaW
.Ha-
merski,IronieromantyczneWarszawa2018,s.44.
35
