Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SKS17(Wybór)
25
żausiłowałowytyczyćgranice,albochciałowrzucićludziomBibliędo
głowy5lubnajnowszewyznaniewiarystałosiępodobnedostarca,któ-
rysądzi,żedosyćnażyłsięwświecieiterazpragniekońca.Dlatego
wsposóbnaturalnyczęśćprzypadanajegodzieciznieprawegołoża(ra-
cjonalistów6),żeononiepełnoletnimmusibyćwyjaśnianemieczem,pod-
czasgdyjegowiernedziecisądzą,żeonojakSofokles7wdecydującej
chwiliwzbudzapełnypodziwświata.-GłosjestwprawdzieJakuba,ale
ręcesąEzawa.[Rdz27,22].
AA:17(Pap.IA98)
Następstwatakiejjedności(chrześcijaństwaifilozofii)widaćwracjona-
lizmie,widei,wktórejpomieszaniejęzykajesttypowe,gdzieponiekąd
zauważasię,żewielesłówprzewijasięprzezróżnejęzyki,wtensposób
racjonaliścimajątesłowa,chociażzrywajązsobąnawzajem,zawspólne:
filozoficzne,rozumowechrześcijaństwo(chrześcijaństwoicałeobjawie-
niesięChrystusajestakomodacją8).
AA:18(Pap.IA99)
Spróbujęterazpokazać,dlaczegochrześcijaństwoifilozofianiedająsię
uzgodnić(forene).Abywykazaćsłusznośćtegorozdzieleniawziąłempod
uwagęto,jakchrześcijaństwolubdokładniej:jakżyciechrześcijańskie
możesięobjawiaćzpunktuwidzeniarozumu.Naszkicujęterazdla
dodatkowegopotwierdzenia,jakczłowiekjakoczłowiekmożepoza
5Chodzioluterańskich,staroprotestanckichortodoksów,którzypojawilisięna
początkuXVIIwieku.Uznawali,żeBibliajestniezmiennąnormądlacałejnaukiKościo-
ła.TaczystanaukawrazzpismamiwyznaniowymikonstytuujeKościół.Teologowieor-
todoksyjniwysuwalicorazbardziejwyrafinowaneteorienatematautorytetuicharak-
teruPismaŚwiętego,budowaliwielkieteologicznesystemyicorazbardziejpodziwiając
Lutra,usiłowaliwypracowaćsystematycznąprezentacjęjegoteologii.Oddzielalinaukę
protestanckąodinnychwyznań,wszczególnościodkalwinizmu.Nietolerowaliinnych
ujęćdogmatycznych,leczrównieżżylimocnymduchowymżyciemiżywilidużezain-
teresowaniedlanajwyższychprawdegzystencji.(K17,s.56).
6Racjonalizm-duchowyprądteologicznydominującywczasachOświecenia,głów-
niewokresieod1750do1800r.Racjonalizmuznawał,żewszystkiedogmatyreligijne
powinnybyćopartenarozumieorazpowinnyodrzucaćkażdąwiarę,którawykracza
pozazdolnościpojmowania.Racjonalistyczniteologowiepróbowaliinterpretowaćchrze-
ścijańskąnaukęObjawieniaidogmatykościelnewtakisposób,abyniepopadały
wsprzecznośćzrozumemidoświadczeniem.Racjonalizmwswojejistociebyłtoleran-
cyjny.NaracjonalistycznejteologiibyłrównieżopartypodręczniknaukiwiaryBalle>a,
biskupaZelandii,zktóregokorzystałSK(LærebogidenEvangelisk-christeligeReligion,
indrettettilBrugidedanskeSkoler,użwanywszkołachod1791do1856r.)(K17,s.56).
7AluzjadoM.T.Cicero,KatonStarszy,ostarości,rozdz.7,22.
8Tj.dostosowaniemsiędorozumu.
