Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
S.Kierkegaard,Ochrześcijaństwie
dobnedoowejznanejdysputypomiędzykatolikiemiprotestantem,gdy
zpowoduzupełniemętnychinieokreślonychznaczeńsłówłatwomożna
nawzajemsiebieprzekonać30.Leczwtymdzikimpolowaniuideijestjed-
nakrzecząprawdziwieinteresującązaobserwowanieszczęśliwegomomen-
tu,wktórymtakinowysystemosiągaswójszczytm.Wszystkoterazzo-
stałowprawionewruchizasadniczoidziekupopularyzacjisystemu;przez
systemainfluxusphysici31ujmujeonwszystkichludzi.JakKantwswoim
czasiezostałpotraktowany,tasprawajestwystarczającodobrzeznana,
idlategomuszęprzypomniećonieskończonejilościleksykonów,krót-
kichpodsumowań,popularnychprzedstawień,wyjaśnieńdlakażdegoitd.
ApóźniejjakżebyłozHeglem,jednymztychnowożytnychfilozofów,
któryzracjiswojejmocnejformynajbardziejchybamógłnakazywaćmil-
czenie?Wjakżeniedorzecznysposóbbyłauzasadnianalogicznatro-
istość32?Idlategoniezdziwiłomnie,gdymójszewcodkrył,żeprzestał
wydawaćpieniądzenarozwójbutów,choć,jakzauważa,to,codialek-
tyczne,którezawszejestpierwszymstadiumwżyciu,samotutajsię
objawiło,jakkolwiekmogłosiętowydawaćnieznaczące,dziękiskrzyp-
nięciu,którezpewnościąnieuszłobyuwagijakiegośbardziejwnikliwe-
gopsychologa,chociażjednośćzaistniaładopieropóźniej.Podtym
względemjegobutyznacznieprzewyższyływszystkieinne,którenajczę-
ściejpodpadałypoddialektykę,jedność,któraszczytowypunktosiągnę-
ławowejparzebutów,wktórychKarolXIIpodjąłsięznanegorajdu33;
igdyonterazjakoortodoksyjnyszewcwychodziodtezy,żeto,co
30AluzjadoopowieściodwubraciachwWestfalii,którzyzgodniezsobążyli,dopóki
pewnegodniamłodszyniezostałluteraninemastarszykatolikiem.Wywołałotoniepokój,
któryspowodował,żeojciecwysłałkatolika,abysłużyłuobcych.Skądpokilkulatach
odpisałiskarżyłsię,żeterazniemająwspólnejwiaryiniebędąmoglispotkaćsięwtym
samymniebie.Bratkatolikzaproponował,abybraciazrobilieksperymenttaki,żemłod-
szyprzekonagooprawdziewiaryluterańskiejlubżeonuczynimłodszegokatolikiem.
Umówilisięnaspotkanieipokilkuwstępnychoskarżeniachposzlirazemnamszękato-
lickąiluterańskienabożeństwo.Obydwajprzeżyliztegopowoduradość.Sześćtygodni
późniejpiszemłodszydoswojegobrataiopowiada,żezostałkatolikiem.Starszypisze
zwściekłościąipyta,czyonnasiłęchcedostaćsiędopiekła,gdyżterazstarszybratzostał
luteraninem.Wtensposóbzpowodzeniemzamienilisięwyznaniamiiwszystkobyłojak
przedtem,tylkotrochęgorzej.(Por.J.P.HebelssämtlicheWerke,Erzählungendesrheinischen
Hausfreundes,Bd.1-8,Karlsruhe1832,Bd.3,s.169-171,K17,s.333-334).
mPrzypuszczalniekończysiętotym,żefilozofiętrzebawystawiaćnaaukcji;dziś
wydajesię,żerzeczywiścieniemakupca.
31Łac.zgodnieznaukąifizycznymwpływie.
32Kierkegaardodnosisiędotychheglistów,którzywszędziewidzielitrójcę(troistości),
jaknaprzykładK.RosenkrazwEncyklopädiedertheologischenWissenschaften,Halle1831.
33K.manamyślikrólaszwedzkiegoKarolaXII(1682-1718),któryprowadziłwojnę
zRosjąPiotraI.Podobnomusianomuodcinaćbutyznóg[byjeściągnąć],gdyposześciu
