Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WychowanienarodoweipaństwoweodpoczątkuXXwiekudo1939roku
69
łychwięziachzgrupąnarodową.112Wszystkodladobraogólnegozwanego
potęgowaniemszczęśliwościzbiorowej.Niematuwięcmiejscanaindywi-
dualizm,któregonależysięwyrzecnarzeczpracydlanajwyższejformyko-
lektywu,czylinarodu.Moralnośćpoleganaścisłymzespoleniusięjednost-
kizeswymprzyrodzonymśrodowiskiem[]113_stwierdzałZ.Balicki.Po-
sługującsiępojęciemetykiidei,inaczejetykispołecznej,oczekiwał,żejed-
nostka,wykorzystującswąindywidualność,skonsolidujejązodpowiednimi
kołami,grupamiicałymspołeczeństwem/narodem,czegonastępstwembę-
dziezlaniesięjejduchowezeswymspołeczeństwemiprzyjęciejegodobra,
pragnieńicelówzaswoje[].114Szczęściejednostkiuzależniałodumiejęt-
nościzaangażowaniasiędladobrawspólnegoiopanowaniaskłonnościindy-
widualistycznych,podporządkowanychinteresowistrukturywyższej.115Z.Ba-
lickiodwoływałsiędotypużołnierza-obywatela,któryprzyswoiwszyducha
rycerskiego,będziesłużyćwyłączniesprawieojczyzny,będziewstanieza
niązginąć,adlawłasnegonarodupotrafipoświęcićdobroinnychnarodów.
Przytoczonametaforażołnierzaspełniaławtymwypadkurolęgłówniepoza-
militarną.Byłbytoraczejobywatelzcechamiżołnierza,żołnierzpokojuda-
lekiodfilisterskichwygódispokoju,wyzbytyjakiejkolwiekbojaźni,zaab-
sorbowanywyłączniepotrzebaminarodu.Śmiałospoglądałbywprzyszłość,
niezałamującsięniepowodzeniami,odważnietrwającdokońca.
Wrzemiośleżołnierzależysolidarnedziałaniezbiorowe,punktualnośćisprawnośćwyko-
nania,bezwzględnaobowiązkowość,poczuciewielkiejodpowiedzialnościzaczynnajdrobniej-
szy,karnośćnakoniec,którawarmiiobywatelskiejnienarygorzezewnętrznym,alenapo-
czuciuobowiązkupolega.116
Podobniezpoczuciemodpowiedzialnościzaswojeczynyorazumiejętnością
panowanianadsobą,uzupełnionązdolnościamipanowanianadinnymi.117
Takieprzymiotywinnystanowićpodstawęwychowanianarodowego.
ProblemhierarchiiipodległościtowarzyszyłtwórczościZ.Balickiego,ale
takżeniemalcałemuruchowinarodowemuwewszystkichjegonurtachprzez
całyokresrozwojuruchu.Zajednązpodstawowychcnótobywatelskichprzy-
jętotutajkooperacjęizdolnośćpoddaniaswychdziałańjednemukierownic-
twu.
Uznawanieprawowitejwładzy[]karneuleganiewładzyrazuznanej,czyprzezsiebie
wybranej,wejśćpowinnowinstynktpokolenia,któremawżyciuczegokolwiekdokonać.
112Z.Balicki,Zasadywychowania...,s.390;S.Kilian,Myśl...,s.14_15.
113Z.Balicki,Egoizmnarodowywobecetyki(1902r.),[w:]B.Grott,ZygmuntBalicki...,
s.125_126.
114Ibid.,s.125.WinnymmiejscuBalickipisał:Wżyciumłodzieżyuniwersyteckiejstowa-
rzyszenia,opartenazasadachniezrzeszeńluźnych,leczzwiązkówkorporacyjnych,bylewy-
pływającychzcharakterunarodowegoiściśledoniegoprzystosowanych,jedyniesązdolne
daćmłodzieżyzadatkipotrzebnedopełnienianajwyższychfunkcjiwżyciunarodu.Z.Ba-
licki,Zasadywychowania...,s.393.
115S.Kilian,Myśl...,s.14_15.
116Z.Balicki,Egoizmnarodowy...,[w:]B.Grott,ZygmuntBalicki...,s.140_142.Por.
poglądyStanisławaPrusa-Szczepanowskiego:K.Bartnicka,Wychowaniepaństwowe(do
dyskusji...),s.67.
117Z.Balicki,Kształceniecharakteru,PrzeglądNarodowy1912,nr12,s.582.
