Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
żmudnychbadań.Tymczasemprezentowanestanowiskazamieszczanewfor-
mietekstówpropagandowych,nawetopartenawymogachpłynącychzmark-
sizmu,niespełniajątychwarunków.Próbazarysukoncepcjiznajdujeodbi-
ciewdodatkowymrozdzialept.Dekonstrukcjanowegoczłowieka.
Samopojęcienowyczłowiekjeststałymelementemkulturyzachodniej.
ChybawewszystkichwykładniachpowstałychdopoczątkuXXw.towarzy-
szyłamujednoznaczna,pozytywnaocenawynikającazprzyczynaksjolo-
gicznych,pragmatycznych,estetycznychiwieluinnych.Dopieroodtegoczasu
pojęciemocnozmieniłoswojepolekonotacyjneijestkojarzonegłówniezpro-
jektemkomunizmu.Wznacznieszerszymzakresieporuszyłemtętematykę
wczęścipierwszejniniejszejpracy.
Wpropagandziezrzadkazamiastkategoriinowegoczłowiekaużywano
pojęciaczłowieksocjalistyczny.WodniesieniudoZwiązkuRadzieckiego
najczęściejpisanooczłowiekuradzieckim.MichałGłowińskidostrzegawtym
pojęciupewnąpatetyczność.Niejesttonazwanarodowości,ponieważmoże
objąćkażdąznich25,alejesttokwalifikacjaideowo-mentalna.Nieulega
wątpliwości,żeprzyodpowiednimprzebiegudziejówrównieżwstosunkudo
obywatelipolskichnazwaludzieradzieccyznalazłabywreszciezastosowa-
nie.Dotegozresztądążono.Zupełnieinaczejpojęcieludzieradzieccypo-
strzeganowIIIRzeszy26,jeszczeinaczej,odlatsześćdziesiątych,nawet
wpaństwachblokuwschodniego,itozarównowsferachnastawionychdo
systemupozytywnie,jakiwśrodowiskachopozycyjnychczyneutralnych.
Wpracy,dlacelówporządkowych,opróczterminunowyczłowiekużyto
równieżinnych:człowiekmedialny,człowiekpropagandy,ideałpropagan-
dowy.
Propagandajesttupostrzeganajakoświadomadziałalnośćprzypomocy
mediówwceluuzyskaniazmiany,ewentualnieutrzymaniapoglądówzgod-
nychzzapatrywaniaminadawcy.WyróżnieniewtytulePolskiLudowejiPRL
niemanicwspólnegozmodyfikacjamimerytorycznymisamejkoncepcjiczło-
wiekaiwynikawyłączniezezmiannomenklaturyprawnejzapisanychwkon-
stytucjiprzyjętejw1952r.
Fascynacjadużejczęścihistoriografiipolskiejgłównieaspektamipoli-
tycznymi,instytucjonalnymiioporemspołecznymwobecwładzywykluczyła
zpolazainteresowańbadawczychznakomitąwiększośćproblematyki.Ostat-
nielatazmieniłytętendencję.Rozwijasięhistoriaspołeczna,badaniakul-
turyisztuki.Nadalzupełnieinaczejtraktujesięhistorięideiihistoriępro-
pagandyokresustalinowskiego.OpróczksiążkiMarcinaCzyżniewskiego27,
doktórejmożnamiećzresztąszeregzastrzeżeń,orazniewielkiej,alebardzo
cennej,pracyAndrzejaKrawczyka28nieistniejeżadnaszerszamonografia
propagandytegookresu.Takdalekoposuniętybrakzainteresowaniamoże
dziwić,bowiemanalizapropagandyujawnianamznaczniewięcejniżprzy-
25M.Głowiński,Skrzydłaipięta,Kraków2004,s.109.
26E.Dmitrów,ObrazRosjiiRosjanwpropagandzienarodowychsocjalistów1933_1945.
Stareinowestereotypy,Warszawa1997,s.295.
27M.Czyżniewski,PropagandapolitycznawładzyludowejwPolsce1944_1956,Toruń
2005.
28A.Krawczyk,Pierwszapróbaindoktrynacji.DziałalnośćMinisterstwaInformacjiiPro-
pagandywlatach1944_1947,Warszawa1994.
