Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NiecoogenezieFaraona
15
krytycznympowieścizroku1954.Badaczszczegółowozanalizowałrękopis,porów-
nującgozpierwszymidrugimwydaniemutworuzażyciaPrusa.Trudnowtym
względzieoopisbardziejrzeczowy:
Rękopis,ponumerowanyprzezsamegoPrusa,pisanyjednostronnienaćwierćarku-
szachnieliniowanegopapieru(kilkagatunków)formatuzeszytowego-którenastęp-
niezostałyrazemzbroszurowane-jestniewątpliwiejedynymautografempowieści.
Prusniemiałzwyczajuprzepisywaćswychutworów:napierwszymrzucieczynił
odpowiedniepoprawki(najczęściejtylkostylistyczne)itakirękopisoddawałdodru-
karni.Śladypalcówzecera,widocznenawielukartachautografuFaraona,wskazują,
żezdochowanegorękopisuskładanopowieść,ażeniemamytudoczynieniazodpi-
semczyczystopisem,dowodzą-pozapoprawkami,którychwprawdzienierazjest
niewiele,aleodktórychposzczególnestroniceażsięroją-takżedaty,któreodczasu
doczasuPrusumieszczanaodwrociekart(wlewymroguugóry)11.
WynotowaneprzezSzweykowskiegodatypozwalająnauściślenieczasupracy
PrusanadFaraonem.Pierwszawidniejenaodwrociekartynumer104-jest
to20czerwca1894.ostatniądatęumieściłPruswepilogu:n2V1895”.Prus
pisałwięcFaraonajedenaściemiesięcy(odliczywszyzaśtrzymiesięcznąprzerwę,
powiedziećmożna,żepowieśćpowstaławosiemmiesięcy).Szweykowskidoszedł
donastępującychkonkluzji:
Zwykazówposzczególnychdatwidać,żePruspisałnaogółrównomiernie,zdnia
nadzień,przyczymporcjadziennaprzeciętniewynosiła8-10stronicitylkowyjąt-
kowoprzekraczałatenzakres,dochodząc-jakomaksimum-do24stron12.
Wrękopisiepróżnoszukaćzmianrzeczowychorazśladównjakichśistotnychczy
nawettylkowiększychzmianzarównowplaniecałości,jakwposzczególnychwątkach,
motywachakcjiczycharakterystykachiopisach”
13
.Grospoprawektonnatychmia-
stowewstawkitekstowe”(ichcelembyłorozwinięcieiuściśleniejakiejśsceny,motywu;
wyjątkiemjestWstęp,októrymbędziemowawcząstcepoświęconejkompozycji
powieści)lubzmianywzakresiejęzykaistylu14.
11
Z.Szweykowski,Przedmowa[w:]B.Prus,Faraon…,s.VI.
12
13
Tamże,s.VII-VIII.
Tamże,s.X.
14
Szweykowskidrobiazgowoanalizujewspomnianezmianyjęzykoweistylistyczne.Itakwskazuje
nadziałaniasłużącepozbyciusiętzw.nbalastu”(awięcwyrazównieznaczących-przyimków,zaimków,
spójników,przysłówków)-wrękopisieodnaleźćmożnakilkatysięcytakichzmian.SkreślałteżPrus
przymiotnikiiimiesłowyodmienne;częstousuwałczasowniki,azwłaszczaczasownikposiłkowynbyć”.
Zeszczególnymupodobaniemzamieniałinneczęścimowynarzeczowniki.Pisarzowizależałonauści-
ślaniustosowanychpojęć,stądteżwielepoprawek,któresłużązwiększeniukonkretnościsformułowań
(zamianawyrazówoogólnymzakresieznaczeniowymnawyrazyowęższymznaczeniu).Wreszciewpro-
wadziłteżzmiany,któremiałytakzmieniaćszykwyrazów,byzachowaćporządeklogiczny(przydawka
przedpodmiotemidopełnieniem;dopełnieniaiokreślnikipoorzeczeniu;podmiotiorzeczeniemoż-
liwienapoczątkuzdania).Pruschciałwięc,byjegostylstałsiębardziejzwarty.
