Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JakczytanoFaraona?
23
ryzykantem
49
.PodobniejakwcześniejMarkiewicz,badaczuznałpowieśćzakonty-
nuacjęrealistycznegopisarstwaPrusa,copotwierdziłniewybórtematu,leczspo-
sóbjegoujęcia50.Wartepodkreśleniajest,iżwswychkonkluzjachSzaruganazwał
Faraonannajdoskonalszą-takpoznawczo,jakiartystycznie-powieściąpolskiego
pozytywizmu”
51
.RównieważnebyłoomówienieutworuprzezJózefaBachórza.
Badaczwnikliwiezanalizowałpowieściowyobrazpaństwa,nieumknęłomutakże
mistrzostwoPrusawrozrysowaniupostacikapłańskichimłodegofaraona.określił
pisarzamianemnwytrawnegopsychologa”52,którywswejpowieściistotniezbliżył
siędozgłębieniatajemnicyludzkiejnatury.
WnowszychbadaniachnajwięcejuwagipoświeconopostaciRamzesaXIII.Mło-
degofaraonapostrzeganojakoromantycznegobuntownika,postaćrozdartąmiędzy
uczuciemarozumem.Symbolicznymobrazemniejednolitej,pękniętejjaźni,która
zachęcadonosadzeniapostaciRamzesawmłodopolskimprojekcieantropologicz-
nym”miałabyćsylwetkaLykona53.ZkoleiAnnaMartuszewskaakcentowałaproces
dojrzewaniaksięciadoobjęciawładzy.BadaczkaposłużyłasięBalzakowskąkate-
goriąnstraconychzłudzeń”-Ramzesbowiemstopniowouświadamiałsobieroz-
ziewmiędzyocenąnwłasnychmożliwościjakopotencjalnego,apóźniejfaktycznego
władcy”54.ZgołainaczejinterpretowałtępostaćKazimierzMaciąg,przekonując,
żeRamzes,jakoantagonistapozytywistycznychhaseł,zostałprzezPrusacelowo
zaplanowanyjakobohaternegatywny:
[…]głównybohaterpowieścijestświadomieizrozmysłemkreowanyprzezBole-
sławaPrusajakobohaternantypozytywistyczny”-niekierujesięwswoimpostępo-
waniurozumem,nierozumiepozytywistycznejorganicznejstrukturypaństwaispo-
łeczeństwa,aprzedewszystkimobrażanajważniejszeideałypozytywistów:rozum,
naukęiwiedzę55.
49
L.Szaruga,„Faraon”jakopowieśćopaństwie,nTeksty”1975,z.5.
50
51
52
Tamże,s.87-88.
Tamże,s.103.
J.Bachórz,BolesławPrus…,s.385.
53
D.Kielak,Człowiekwśródposągów-„Faraon”BolesławaPrusa[w:]BolesławPrus.Pisarz.Pub‑
licysta.Myśliciel,podred.M.Woźniakiewicz-Dziadosz,S.Fity,Lublin2003,s.171.Podobnewnioski
przedstawiławswymartykuleUrszulaKowalczuk.Zob.taż,EgiptBolesławaPrusa[w:]BolesławPrus.
Pisarz.Publicysta.Myśliciel…
54
A.Martuszewska,Dojrzewaniedoobjęciawładzywrealistycznejipopularnejpowieścihisto‑
rycznej(naprzykładzie„Faraona”BolesławaPrusaicykluoRamzesieChristianaJacqa)[w:]Zproble‑
mówprozy.Powieśćinicjacyjna,podred.W
.Gutowskiego,E.owczarz,Toruń2003,s.542.Podobne
wnioskibadaczkazawarławartykuleStraconezłudzeniamłodegofaraona[w:]PrusiinniPrace
ofarowaneProfesorowiStanisławowiFicie,podred.J.A.Malika,E.Paczoskiej,Lublin2003.
55
K.Maciąg,„Gwałtownyjaklewiupartyjakwół”.RamzesXIIIjakonegatywnybohater„Fara‑
ona”BolesławaPrusa,nZeszytyNaukoweUniwersytetuRzeszowskiego.Dydaktyka”2004,z.3,
s.19-20.GrzegorzLeszczyńskipodkreślałzaśinfantylizmRamzesa,którytraktowałjakonajpo-
ważniejszyzarzutwzględempokoleniastyczniowego.Zob.G.Leszczyński,Przemijapostaćtego
świata.Stulecie„Faraona”[w:]Trzypokolenia.PamięciProfesorJaninyKulczyckiej‑Saloni…,s.183.
(Dodajmy,żenietylkoLeszczyńskidoszukiwałsięwpowieścialuzjidozrywuniepodległościowego
