Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEDMOWADODRUGIEGOWYDANIA
[...]Spójrzmy[...]nakonsekwencjetejskierowanejprzeciwkopoję-
ciupodmiotutezy.Skoroniemapodmiotu,niemaautora,niema
indywiduum,wszystkostajesięanonimowe,awrazzanonimo-
wościąznikająwszelkiepojęciaetyki,takiejakświadomość,wina,
zasługa,godność,odpowiedzialność.Ktojestautoremtychsłów,
tejpracy,tegokłamstwa,tejzbrodni?Ktojestzanieodpowiedzial-
ny?Czymożnaprzyjąć,żestwierdzeniewinytotylkorodzajjury-
dycznegolubreligijnegodyskursu?Alewymierzonakaraśmierci
tonietylkofaktjęzykowy.Wredukcjiwszelkiejrzeczywistoścido
językaznikaczłowiekztymwszystkim,codlajegobyciajestistot-
ne,zjegojednostkowościąiniepowtarzalnością.Jeżelimatobyć
diagnozanaszychczasów,toistotniekryzyssięgaszczytu.
Azatemniewszystkonamwolno.Aprzedewszystkimnie
możemyzapominać,żemiarąwolnościjestodpowiedzialność.
Etykazatemjesttym,comożeipowinnowyznaczaćgranicemy-
ślenia.Itododatkowosplatamyśleniezżyciem.Wżadnejmierze
jednaktychgranicniemożewyznaczaćużyteczność.Słucha-
jącargumentówzesejuonieutylitarnościhumanistyki,trudno
oprzećsięuczuciuprzegranej:dziś,jeślinaukioczłowiekumają
przetrwaćisięrozwijać,czekajenieustającawalka,nietylko
ofundusze.Przegraliśmynietylkojakoci,dlaktórychhumani-
stykajestżyciowymżywiołem,przegraliśmyjakospołeczeństwo,
całakulturaeuropejskapodtymwzględemponiosłaklęskę.
Wystarczyprzyjrzećsiępojęciuużyteczności,byzauważyć,że,
jakpowiadaSkarga,czaisiętuinstrumentalizm.
Nigdyniebyliśmytakbliskokoncepcjiczłowiekajakoinstrumen-
tuinigdynietraktowaliśmytakinstrumentalnienauki.
[Dlapodejściainstrumentalnego-przyp.J.M.]Tobowiem,co
istotne-topraxis,awięctatylkowiedzapowinnabyćwspoma-
gana,któratejpraxispodlega.Niemyślenie,leczdziałaniejest
ważne,niezastanawianiesię,leczrobienieczegoś.Myślenienie
mawartościsamoistnej,jestpoto,bysięzrealizowałczynibyten
czynbyłskuteczny.
Niewątpię,żetoinstrumentalnepodejściedoczłowiekajestjed-
nązklęskkulturyeuropejskiej.
22
