Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WOKÓŁFILOZOFII
okroknaprzód”4.MetafizykanieodbiegłaodproblemówPlato-
naiArystotelesa,anawetchełpisięostatniopowrotemdopreso-
kratyków-itowepocebiologiimolekularnej,fizykijądrowej,
powszechnejkomputeryzacjitechniki.Zaisteprzepaśćmiędzy
niąanaukąwydajesiędziśniedopokonania.
Wreszcieprzeciwnicyzgrupytrzeciejpytająwprost:każ-
dawiedzaprzynosipożytekspołeczeństwu,czyjakiśprzyniosła
metafizyka?Jejistnienieniemażadnegowpływupozytywnego,
raczejnegatywny.Jednymbowiemzeźródełproblemówmeta-
fizycznychjestmiłośćczłowiekadotajemnicy,dotego,conad-
zwyczajne,niezrozumiałe,przekraczającedoświadczenie.Ztej
miłościrodząsięzabobony,imetafizykajestjakbyintelektualną
formązabobonu,którynieprzynosipostępu,leczwręczstanowi
dlaniegoprzeszkodę.Innymźródłemmetafizykisąlękiczłowie-
kaijegoniespełnionepragnienia,powstajeonazatemzndrżenia
itrwogi”.Możemiećcharakterkompensacyjny,jednakuznanie
dlajejterapeutycznejrolinieoznaczaakceptacjiwalorówpo-
znawczych.Zresztąświadomasiebiejednostkapowinnaszukać
lekarstwanaswepsychicznesłabościwwiedzy,aniewsamo-
oszukańczychchimerach.
Słuchającpowyższychargumentów,mamyochotępod-
daćsięim,wydająsiębowiemniepodważalne.Gdybyśmyzaś
wniknęligłębiejwowąkrytykę,nierazwswychszczegółowych
partiachprecyzyjnąiwnikliwą,sytuacjaobrońcymetafizykimo-
głabysięnamukazaćjakobeznadziejna,amożenawetfałszywa.
Sceptycyzmjestbroniąostrą,trudnądozwalczenia.Krytyczno-
-sceptycznapostawajestwłaściwawspółczesnejfilozofii,ale,jak
pisałKołakowski,nsceptykniekonieczniejestbezskazy”,akry-
tykniepowinienoszczędzaćkrytyków.Zauważmywięcwpierw,
żeoweargumentyprzeciwkometafizycemająpodstawęwpew-
nejkoncepcjiświataiczłowieka,niezawszedokładnieujawnia-
nej.Rzeczywistośćzostaławniejograniczonadokonkretnych
4I.Kant,Prolegomena...,s.4.
38
