Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Częśćpierwsza
Próbyokreśleniakomizmu
Komizmjestjednymznajbardziejzłożonychiwielopłaszczyznowychzja-
1Wedługtrafnego
wiskestetycznych.Termintenodnosisięzarównodopewnychnaturalnych
porównania
T.Boya-Żeleń-
(wolnychodintencjiwywoływaniaprzeżyćkomizmu)zdarzeń,przedmio-
skiegoposzczegól-
neelementykomi-
tówizachodzącychmiędzynimistosunków,jakidopewnegotyputwór-
zmumająsię
czości(któraznajdujeswójwyraznietylkowdziełachartystycznych,lecz
częstodosiebie
takżewżyciucodziennym),polegającejnaświadomymwytwarzaniuokreś-
jakchartdojam-
nikalubratlerek
lonegoukładuzjawiskalbokonstruowaniuokreślonychsystemówpojęćlub
dobernardyna:
ztrudemmożemy
słówwceluwywołaniadoznańpewnegotypu.Wreszciekomizmłączonyjest
uwierzyć,żewe
właśniezeswoistymiprzeżyciami1.
wszystkichtych
przypadkach
Najczęstszymsygnałemiwidocznymrezultatemkomizmujestśmiech.Nie
mamydoczy-
jesttojednakkryteriumwystarczającedowyodrębnieniazjawiskiprzeżyć
nieniazpsem:
podobniebywa
komicznychspośródinnychzjawiskiprzeżyć.Niezawszebowiemśmiech
zróżnymielemen-
jestwyrazemodczuciakomizmuiniezawszekomizmujawniasiępoprzez
tamikomizmu.
śmiech.Śmiechmogąwywoływaćprzezprzyczynyniemającenicwspólnego
Por.T.Boy-Żeleń-
ski,Śmiech,[w:]
zkomizmem,możebyćonwyrazemiskutkiemprocesówczystofizjologicz-
tenże,Pisma,
t.18,Warszawa
nych,naprzykładdotkliwegozimnapowodującegodreszcze,napaduhisterii,
1959,s.24.Próbę
zranieniaprzeponyczyteżzwykłegołaskotania.Śmiechmożebyćtakże
przezwyciężenia
chaosutermino-
wyrazemradościżycia,dobregosamopoczuciaizadowolenia.Dlategonie-
logicznego
odzownejestodróżnienieśmiechujakozjawiskafizjologicznegoodzjawiska
(wznacznejmierze
udaną)panującego
estetycznego,jakimjestkomizm2.
wteoriikomizmu
podjąłAleksander
Nawstępie–zewzględunabrakjednolitychpoglądówwliteraturzeprzed-
Główczewski,
miotu–koniecznejestroboczesprecyzowanietakichpojęć,jakWkomizm”
Ogłównychtermi-
nachteoriikomiz-
iWśmieszność”.
mu,ActaUniver-
DlaGeorgaHegla3iWissarionaBielińskiego4komizmjesttylkopewnym
sitasNicolai
Copernici,Filolo-
przypadkiemśmieszności,jesttomianowiciewyższaiszlachetniejszafor-
giaPolskaXLIII–
maśmieszności.
NaukiHumanis-
tyczno-Społecz-
PoglądyBielińskiegopodzielaikonkretyzujeestetykrosyjskiJurijBoriew5,
ne–Zeszyt276–
autorkilkupracpoświęconychkomizmowi.DlaBoriewakomizmWtopięk-
1994,s.127–153.
2Odmienne
nasiostraśmiesznego”,tośmiesznośćzjawiskważnychdlaspołeczeństwa
stanowiskozajmu-
iwywołującychodpowiedniośmiechspołeczniezabarwiony.Powyższeroz-
jewtejsprawie
