Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Częśćpierwsza:Próbyokreśleniakomizmu
................................................................
11
mizmuuważaćzajedynąjegoformę,innezaśnazywaćśmiesznością.Wpro-
s.70.Podobne
wadzitotylkojeszczewiększychaosterminologicznydoitakjużbar-
stanowiskozaj-
mujeMariaGoła-
dzozagmatwanegojęzykadotyczącegokomizmu.Tymbardziej,żeprzeżycie
szewska,która
uważa,że
estetycznewywoływaneprzezzjawiskaśmieszneaważkiespołecznienie
Wśmieszność
różnisięwsposóbistotnyodprzeżyćwywoływanychprzezzjawiskaśmiesz-
jestkategorią
nadrzędną”
nepozbawionewyraźnegoznaczeniaspołecznego.
aWkomizmto
Zawadzki,autordysertacjidoktorskiejOkomizmie.Studiumpsychologiczne,
wyspecjalizowana
śmieszność”,
proponujeinnerozróżnieniepojęćWśmieszność”iWkomizm”.Jegozdaniem
którastanowi
śmiesznośćjestwłaściwościąprzedmiotówwywołującychkomizm–
założeniearty-
stycznewgatun-
jestaktempsychicznym9.
kuteatralnym
Trzynadlowski10–przeciwnie–uważa,żekomizmjestcechąpewnychzja-
zwanymkomedią
(M.Gołaszewska,
wiskrzeczywistych,anaszympodmiotowymsposobemodczuwaniatych
Śmiesznośćiko-
zjawiskjesthumor.
mizm,Wrocław
1987,s.21–22).
JeszczeinnerozróżnienieśmiesznościikomizmupodająZeissing11iTade-
5J.Boriew,
uszPeiper12.Uważająoni,żeokomicznościmożnamówićtylkonagruncie
Okomiczeskom,
Moskwa1957,
sztuki,pozasztukązaś–ośmieszności.PodobniesądziElieAubouin13.
s.23–33.
Wedługniegośmiesznymożebyćkażdy,komicznyzaśjużnie.Komiczne
6A.Ziś,Lekciipo
marksistsko-lenin-
sątakiezjawiska,któresąświadomiewytworzoneprzezczłowiekawcelu
skojestietikie,t.2,
wywołaniaprzeżyćkomizmu.Komicznośćłączysięwięczeswoistymiuzdol-
Moskwa1964,
s.143–146.
nieniami,zesztukąwszerokimznaczeniutegosłowa.Lissa14,Kleiner15,
7Tamże.
Krzyżanowski16,Witwicki17iMarieCollins-Swabey18uważająpojęciaWko-
8Por.M.Kagan,
Lekciipomarksist-
mizm”iWśmieszność”zasynonimy.AleprzecieżsłowuWśmieszność”na-
sko-leninskoj
estietikie,Lenin-
dajesięniekiedyodmienneznaczenieniżsłowuWkomizm”.Mówimy,że
grad1971,
cośjestśmiesznerównieżwtedy,gdyuznajemytocośzaniedorzeczne,non-
s.200–201.
9B.Zawadzki,
sensowne,niedoświadczającjednakprzytymprzeżyciakomizmu.Wtym
Przeglądkrytyczny
znaczeniuużywasięnaprzykładsłowaWśmieszność”wtakimzdaniu:WTo
ważniejszychteorii
komizmu,WPrze-
jestwprostśmieszne,bymając70lat,zaczynaćnaukęgrynaskrzypcach”.
glądFilozoficzny”
Granicemiędzytymizjawiskami,któremożnauznaćzaśmieszne,niedo-
1929,s.17.
10J.Trzynadlow-
świadczającwzwiązkuznimiprzeżyćkomizmu,atymi,któresąrównocześ-
ski,Komizm…,
niedesygnatamiterminówWśmieszność”iWkomizm”,niezawszedajesię
[w:]WStudia
Literackie”,Wro-
jednakściślewyznaczyć.Okolicznośćtawpołączeniuzfaktem,żeprzewa-
cław1955,s.77.
żającawiększośćteoretykówkomizmuużywapojęćWkomizm”iWśmiesz-
11A.Zeissing,
Aesthetische
ność”jakosynonimów19,przemawiazatym,byposługiwaćsiętymipoję-
Forschungen,
ciamizamiennie.
Frankfurta.M.
1855,s.272.
Wydajesiętakże,żekomizmniejestanicechąpewnychzjawiskrzeczy-
12T.Peiper,Ko-
wistych,czylizjawiskiemwyłącznieprzedmiotowym,aniteż,jakpropo-
mizmekranowy,
