Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Łacinamatkąjęzykóweuropejskich
rius(językliteracki)*.Tenostatni,chociażuległzmianomwporównaniu
zokresemrzymskim,byłbardziejkonserwatywnyniżjęzykwykorzystywa-
nywmowie.Ówpodziałzacząłkształtowaćsięjużwstarożytności,gdy
znacznaczęśćspołeczeństwaposługiwałasięinnymjęzykiemniżviridocti
(ludziewykształceni).ProcesDwulgaryzacji”językadotyczyłtakżeliteratu-
ry,wliteraturzepostępowałjednakowielewolniej.Wmiaręupływucza-
sucorazmniejmieszkańcówdbałoowykształceniewłasnychdzieci,rezy-
gnującnawetzedukacjinapoziomiepodstawowym.PodczasgdywVIw.
istniałyjeszczeszkołyzakładanenawzórrzymski,wktórychuczonojęzy-
kałacińskiego,wVIIiVIIIw.czytanieipisaniestałosięrzadkością.Je-
dynymidepozytariuszamikulturyantycznejpozostaliwówczaschrześci-
jańscymnisi,którzypobieralinaukiwklasztornychszkołach,awswych
skryptoriach,rozsianychpocałejEuropie-naMonteCassino,wSub-
iaco,Bobio,SanktGallen,ReichenauczyFuldzie-żmudniekopiowali
antyczneksięgi.Dokonywalitegotakżenaoddalonychodkontynentu
wyspach,wIrlandiiiAnglii-wklasztorachwIona,Kells,Durrow
,Yor-
ku.Arcydziełaliteraturyantycznej,którenakontynencieuległyznisz-
czeniuwpożogachwojen,ocalałyczęstowłaśniedziękinim.Irlandzcy
iangielscymnisizachowaliistotnączęśćstarożytnegodziedzictwakul-
turowego,wędrowalizuratowanymiprzezsiebieksięgamizpowrotemna
kontynent,reedukującjegomieszkańcówiprzypominającimosiągnię-
ciaantycznejliteraturyinauki,nietylkochrześcijańskiej,lecztakże,co
jestszczególniegodneuznania,pogańskiej.Jesttotymbardziejzadziwia-
jące,żeaniwAnglii,aniwIrlandiiwczasachrzymskichnieposługiwano
sięjęzykiemRzymian.
Porozwarstwieniułacinynadwarodzajejęzyka,pospolityiliterac-
ki,tenpierwszyzacząłprzekształcaćsięwnowejęzyki,językiromańskie.
Mieszkańcydawnegoimperium,niepodporządkowani,jakniegdyś,jed-
nemucentralnemuośrodkowiwładzy,niepodróżującygęstąsieciądróg
poimperiumRomanum,żyjącywodizolowanychodsiebiegrupach,zaczęli
posługiwaćsięodmiennymsłownictwem-nieodczuwanojużpotrzeby
jednego,ogólnoeuropejskiegojęzyka.Wliteraturzejednakłacinazacho-
wałaswąspójność.Niezależnieodtego,wjakimmiejscuEuropypowsta-
wałodziełoliterackie,powstawałoonowjęzykułacińskim:czypisałje
pochodzącyzBruttiumwpołudniowejItaliiKasjodor(ok.490-583),
autorsłynnychInstitutiones,czyGrzegorzzTourszGalii(zm.594),twór-
*Sermovulgarisrozumianyjestnadwasposoby:latyniścirozumiejąpodtympojęciem
wszystko,coznajdujesięwtekstachpoklasycznych,romaniści-elementypoklasyczne
językamówionego,częstowspólnedlawielujęzykówromańskich.
