Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Atomu-1fizycyzObnińskaodkrylipierwszypoważnyproblemtego
projektu–ryzyko,żewodawycieknienarozgrzanygrafit,comożenie
tylkodoprowadzićdoeksplozjiiradioaktywnegowycieku,lecztakże
uniemożliwićpanowanienadreaktorem.Ekipaopóźniała
uruchomienie,pracującnadrozwiązaniami,któreporadziłybysobie
zproblemem.Gdywczerwcu1954rokureaktorwreszciewłączono,
ujawniłsiękolejnypoważnyproblem,któregonaukowcomnieudało
sięnaprawić,znanyjakododatniwspółczynnikreaktywności
przestrzeniparowych[166].
Podczasnormalnejpracywszystkiereaktorychłodzonewodą
zawierająwrdzeniutakżeniecopary,któraformujebańki,swoiste
przestrzenie,wpłynie.Wodajestwydajniejszymmoderatorem
neutronówniżpara,zatemwielkośćbąbelkówparywpływa
nareaktywnośćrdzenia.Wreaktorachwykorzystującychwodę
zarównojakochłodziwo,jakimoderatorimwięcejjestobecnejpary,
tymmniejneutronówjestzatrzymywanychireaktywnośćzostaje
spowolniona.Jeśliwytworzysięzbytdużoparylubgdychłodziwo
całkowiciewycieknie,reakcjałańcuchowaustajeireaktorsię
zatrzymuje.Tenujemnywspółczynnikreaktywnościprzestrzeni
parowychdziałajakautomatycznyhamulecbezpieczeństwa,
powszechniestosowanywreaktorachwodno-wodnychnaZachodzie.
Alewreaktorzewodno-grafitowymjakPokojowyAtom-1efektjest
odwrotny.Jeślireaktorsięrozgrzewaicorazwięcejwodyzamieniasię
wparę,grafitowymoderatordziałajakuprzednio.Reakcjałańcuchowa
przyspiesza,wodasiępodgrzewaijeszczeszybciejzamieniawparę.
Paraabsorbujecorazmniejneutronów,przezcoreakcjałańcuchowa
przyspieszajeszczebardziejwpętlisprzężeniarosnącychmocy
iciepła.Żebyzatrzymaćlubspowolnićtenproces,operatorzymuszą
wprowadzićdoreaktoraprętykontrolne.Jeśliimsiętozjakiegoś
powodunieuda,utracąpanowanienadreaktorem,którymożesię
stopićlubeksplodować.Tendodatniwspółczynnikreaktywności
przestrzeniparowychbyłpoważnymdefektemsercareaktora
PokojowegoAtomu-1irzucałcieńnadziałaniekażdegoradzieckiego
reaktorawodno-grafitowego[167].
Dwudziestegolutego1965rokuIgorKurczatowporazpierwszy
odponaddziesięciulatpokazałsiępublicznie.Ojciecbombyod1943
rokubrałudziałwpoufnychbadaniachnad„Problememnumer
1”odizolowanywtajnychlaboratoriachwMoskwieiObnińskulub
naterenachpoligonówwKazachstanie.Terazjednakstałprzed
