Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.7.Dwiefazydebatyoglobalizacji
25
1.7.Dwiefazydebatyoglobalizacji
JakzauważaAnthonyGiddens,dyskusjewokółglobalizacjiprzeszły
przezdwastadia.Pierwszafazadebatyrozegrałasięwokółproblematyki
wyjątkowościglobalnejkoniunkturyświatapodkoniecminionegostulecia.
GdyspojrzećnawiekXIX,niesposóbniezauważyćhistoriiludzi,którzy
jużwówczasdoświadczylitechnologicznejzmiany,narodzinkinaczykomu-
nikacjinaodległośćwczasierzeczywistym(telekomunikacji)39,swoistego
przyspieszeniazasprawąnowychśrodkówtransportu,wojażyponadgrani-
camibezokazywaniadokumentówpotwierdzającychtożsamośćpodróżu-
jącego,wymianywalut,otwartychrynkówzbytuorazmiędzynarodowych
migracji40.
Szukającźródełglobalnychpowiązań,zaczętosięgaćwjeszczeodleglej-
sząprzeszłość:dohistoriikapitalizmuijegozwiązkówzwielkimiodkry-
ciamigeograficznymi,któreumożliwiłytransferkapitału,ludzi,ideioraz
zwyczajówpomiędzyodległymirejonamiświata,czyniącjewzajemnieod
siebiezależnymi.Faktemjest,żejużwrazzXV-,XVI-wiecznymipodróżni-
kamiwędrowałymiędzykontynentamiprzyprawy,narzędzia,kruszce,cho-
roby,języki,sposobymyślenia(iwielewięcejmaterialnychiabstrakcyjnych
rzeczy).
Samepodróżeorazprzepływyprzedmiotówiideimożnazaobserwować
jużjednakwstarożytności.Wystarczyprzywołaćwtymmiejscujedwabny
szlak-nietylkowkontekściewymianyhandlowejłączącejAzjęzEuropą,
aletakżekształtującychsięprzezstuleciawpływówocharakterzekulturo-
wym,którejejtowarzyszyły41.Antykowiniebyłyobcedalekiewyprawy,
budowaniekoloniii(ponad)regionalnychzależności,poznawanieinnych
(dziśpowiedzielibyśmy)kultur.NiebezpowodutoprzecieżHerodota,anie
jakiegośXIX-wiecznegobadacza,nazywasięojcemhistoriografiiiantropo-
logii(którawswychpoczątkachakademickiejobecnościbyłaraczejzajęciem
gabinetowyminiewielemiaławspólnegozdalekimiwojażami).
Polityczneiekonomicznezależnościponadplemionami,państwami
inarodami42pojawiałysięwtokubieguhistoriiniejednokrotnie.Częstoza
39nOdmomentupowstaniawXIXwiekunowoczesnetechnologiemedialnerozwijały
siędwutorowo.Zjednejstronymamytechnologiereprezentacji-film,taśmamagnetyczna
wideoiaudio,cyfroweformatyprzechowywaniadanych,zdrugiejtechnologiekomuni-
kacjiwczasierzeczywistym,toznaczywszystko,cozaczynasięodtele-:telegraf,telefon,
teleks,telewizja,teleobecność”.Zob.L.Manovich,Języknowychmediów,tłum.P.Cypry-
ański,Warszawa2006,s.261.
40J.Brockman,ATalkwithAnthonyGiddens.TheSecondGlobalizationDebate,https://
www.edge.org/conversation/the-second-globalization-debate(dostęp:28.09.2018).
41F.Wood,TheSilkRoad.TwoThousandYearsinTheHeartofAsia,Berkeley-Los
Angeles2002.
42Choćnarodywmyślwspółczesnegorozumieniategoterminupojawiłysiędopiero
