Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
9
osiągnięćipotknięćobufilozofóworazzapoczątkowałnowyrozdział
wpodejściudoracjonalnościreligiiireligijnościwyżejpostawiłratio
platońskieniżcycerońskie.Jednakjednoidrugieuznałzastojąceniżejniż
ratiochrześcijańskie,znaczytakie,któreoznacza–pozawszystkiminnym
–takiruchmyśli,któregocelemjestpoznanieBogaorazdotarciedotego,
cowieczne,niezmienne,czystoduchoweitp.Tymzapoczątkowanym
przezAugustynairozwijanympóźniejprzezwielkichteologówchrześci-
jańskichkierunkiemmyśleniaoracjonalnościwreligiiireligijnościsze-
rzejsiętutajniezajmuję.Chciałbymjednaknietylkozasygnalizowaćjego
obecnośćweuropejskiejkulturzeumysłowej,aletakżewyraźniepowie-
dzieć,żepojawiłysięnanimtakieujęcia,wktórychracjonalnośćłączona
jestzwiarąreligijną,apojęcieratiooznaczazarównopodstawętejwiary,
jakipodstawętegowszystkiego,cozostałostworzone,tojestsamego
Boga.Takieujęciawystępujązarównowśredniowiecznejscholastyce,jak
inowożytnychwersjachaugustynizmuitomizmu.
Czasynowożytnepostrzegamiprzedstawiamjakookres,wktórym
podniejednymwzględemnastąpiłoodejścieodstarożytnejiśredniowiecz-
nejracjonalnościireligijności.Różnietoodchodzenieprzebiegałowróż-
nychczęściachEuropy.Wyróżniamtutajjedynietrzytakiesposobytego
odchodzenia–brytyjski,francuskiiniemiecki,alemożnabyłobypodać
kolejne.Sposóbbrytyjskitozjednejstronypróbafundowanianowego
typureligiiireligijnościnanowegotypuracjonalności,jakifundowania
nowegotypuracjonalnościnanowegotypureligiiireligijności.Tendrugi
przypadekzostałdosyćdokładnieprzeanalizowanyiopisanyprzezMaxa
Webera.Wswoichrozważaniachzajmujęsięzatemgłównietympierw-
szymprzypadkiem.Sposóbfrancuskitopróbafundowaniaracjonalności
pozbawionejjakichkolwiekzwiązkówzreligiąireligijnościąchrześcijań-
skąorazwykreowaniatakiejreligiiireligijności,którejpodstawąjest
przedewszystkimwiarawposługującegosięrozumemczłowieka.Sposób
niemieckijestnajbardziejzłożony,bowiemzawieraonzarównoelementy
tradycjibrytyjskiejifrancuskiej,jakteżstanowipróbęichprzekroczenia
iwkroczenianaobszar,gdzieracjonalnośćokazujesięreligijnością,are-
ligijnośćracjonalnością,przyczymitutajwgręwchodzązasadniczoróż-
niącesięsposobyłączeniaracjonalnościzreligijnościąireligijnościzra-
cjonalnością.
Wstępnychwyjaśnieńwymagająrównieżpojęciareligiaireligijność.
Pochodząoneoczywiściezjęzykałacińskiego,aleniesposóbjednoznacz-
