Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tradycjestarożytne
19
jedność,utożsamianawrozważaniachzwielością,kręciwszędzieiwkrada
sięwkażdąmyślzawsze;idawniej,iteraz.Tonigdynieustanieitosię
niezaczęłoteraz,tylkotojest,jakmisięzdaje.Takinieśmiertelnyinie
starzejącysięstansamychnaszychmyśli”.Jednak„trzebaprzyjmować,że
jakieśtakiejednościistniejąnaprawdę”,orazbadać„jakimsposobemone
istnieją,choćkażdaznichjestjednaizawszetasama,ianipowstaćnie
może,aniginąć.Tojednakżekażdajestjaknajmocniejtąwłaśniejedną
jednością”
13.
Możnazatempowiedzieć,żewedługPlatonaracjonalnośćdialek-
tyczna,toracjonalnośćwyrażającasięnietylewjednoznacznościach,czy
wokreślonościach(takjakwlogice),cowszukaniuiznajdowaniuśrodka
międzytym,cojednoznaczneoraztym,cowieloznaczne,dalej,między
tym,cozmienneoraztym,costałe,jeszczedalej,międzytym,coograni-
czoneoraztym,conieograniczoneitd.Wostatecznymrachunkuotym,
czymjestipowinnabyćracjonalnośćdialektycznaprzesądzanieludzki
rozum(nawetnajmądrzejszegozmędrców),leczrzeczywistość,wktórej
namprzyszłożyćiktórąusiłujemypoznać.Rzeczywistośćtazdajesię
przypominaćogromnykłębekmieniącychsięróżnymikoloramiiodcie-
niaminici,asztukędialektycznego(racjonalnego)myśleniamożnaspro-
wadzićdoumiejętnościznalezieniawnimtejznich,któraumożliwinam
przejścieprzeztengąszczodjegopoczątkudojegokońca.
Wtymjakbardzotenkłębekjestsplątanyorazdlaczegojesttak,anie
inaczejsplątanywpełniorientujesiętylkotajemniczyBóg-Demiurg.
WTimajosiePlatonprzedstawiagojako„Bytdobry”,anawet„najlepszy
zbytówrozumnych”,bowiemsprawiający,aby„wszystkobyło,oile
możnościdobre,alichegoniebyłonic,oilemożności,więcwziąłwszech-
światcaływidzialny,któryniemiałspokoju,tylkosięporuszałbylejak
ibezporządku,wyprowadziłgozchaosuidoprowadziłdoładu,uważając,
żetozewszechmiarlepszeniżtamto.Niebyłoracjiiniema,żebyktoś
najlepszyrobiłcośinnego,jaktylkoto,conajpiękniejsze.Obrachował
więcsobieiznalazł,żespośródrzeczyznaturyswejwidzialnychżadne
dziełonierozumneniebędzienigdyjakocałośćpiękniejszeoddziełaro-
zumnegojakocałości,aniemożemiećrozumunic,coniemaduszy.Zwa-
żywszytosobie,złożyłrozumwduszy,aduszęwcieleiwtensposób
wszystkozmajstrował,abywszechświatbyłjaknajpiękniejszywswej
naturze”
14.Minimaliściposzukującyodpowiedzinapytanieosens,czyteż
___
___
___
___
___
___
___
___
13Platon,Fileb,w:Dialogi,t.II,wyd.cyt.,s.582iin.
14Por.Platon,Timajos,wyd.cyt.,s.679id.
