Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
UPODSTAWUSTROJOWEGOPRZEWROTU
ograniczaniamonopartyjnychrządówPPR.Tendencjeseparatystycznenasiliłysię
równieżwdziałalnościorganizacjiPPS.
Odzwierciedleniemzmieniającejsięsytuacjiizarazemczynnikiemogromnieją
komplikującymbyładziałalnośćzbrojnegopodziemia.
Wdniach17-21czerwca1945r.odbywałysięwMoskwiepertraktacjeprzedsta-
wicieliRząduTymczasowegoidziałaczyzkrajuiemigracji,którzyuznaliuchwały
jałtańskie.StanisławMikołajczykusiłowałwymócustępstwa,domagającsiępocząt-
kowozmianynastanowiskuprezydentaKRNipremiera(którymsamchciałzostać).
Odrzucającteżądania,WładysławGomułkaoświadczałzwyraźniepozorowaną
pewnościąsiebie,iżutworzenieTRJNdlaegzystencjistronnictwpekawuenowskich
niejestniezbędne,natomiastdlasiłreprezentowanychprzezMikołajczykastanowi
ostatniąpolitycznąszansę.
Ostatecznąformułęporozumieniaopracowałakomisja,wktórejskładwchodzi-
liWładysławGomułka,WładysławKiernikiStanisławSzwalbe.Uzgodniono,aby
zaprosićdoPrezydiumKRNWincentegoWitosazkrajuiStanisławaGrabskiego
zzagranicy;wprowadzićdoTRJNWładysławaKiernikaiCzesławaWycechazkraju
orazStanisławaMikołajczyka,JanaStańczykaiMieczysławaThuguttazemigracji;
wezwaćdoudziałuwpracypaństwowejwieluinnychdziałaczyzemigracji(między
innymiKarolaPopiela).Uzgodnieniatezaakceptowałaalianckakomisjadobrych
usług.28czerwca1945r.prezydentKRNpowołałTymczasowyRządJednościNa-
rodowejzEdwardemOsóbką-Morawskimjakopremierem.Wicepremieramizosta-
liWładysławGomułkaiStanisławMikołajczyk.Gabinetliczyłdwadzieściajeden
osób:siedmiuprzedstawicieliPPR,sześciuPPS,sześciuludowców(wtymczterech
zgrupyMikołajczyka)idwóchprzedstawicieliSD.JednocześnieweszlidoKRNjako
wiceprzewodniczącyWincentyWitosiStanisławGrabski.
Wkrótce(5lipca1945r.)TymczasowyRządjednościNarodowejuznałyWielka
BrytaniaiStanyZjednoczone.Mocarstwazachodnieiinnepaństwa(zwyjątkiem
Kuby,Watykanuiparuinnych)cofnęłysweuznaniedlarządupolskiegowLondy-
nie.
TymczasowyRządJednościNarodowejnabyłprawnepodstawydodysponowa-
niaznajdującymisięwAngliiaktywami:zapasemwywiezionegow1939r.złota,
statkamiiprzebywającyminaZachodziejednostkamiwojskowymi,któreliczyłypo-
nad200tys.żołnierzy.WrazzutworzeniemTRJNPolska,jakojedenznajbardziej
zniszczonychkrajów,zdobywaładośćszerokidostępdomiędzynarodowejpomocy
gospodarczejUNRRA.Korzystniezmieniałsięstosunekorganizacjipolonijnychdo
krajuikrajowegorządu.WezbrałafalaPolakówpowracającychzZachodu.Wresz-
cie,conajważniejsze,krajzyskałbardzomocneatutywnrozładowywaniulasów”
12
iwosiągnięciunowejgranicyzachodniej.
NapoczątkulipcarozwiązanoRadęJednościNarodowejiDelegaturęRządu
Emigracyjnego,wnowejbowiemsytuacji-jakoświadczałaRJN-kończyłasię
54
