Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I–Ustaleniakategorialne(terminologia)
21
nichdotrzeć23-choćróżne-powinnymiećwłaśniecharakterfizyczny.
Różneopisytegosamegoprzedmiotupowinnyrespektować-nazwijmy
to-nzasadęjednorodnościsemantycznej”:opisującjakąśdziedzinęprzed-
miotową,należyczynićtowjęzykujejprzynależnym.Uznawanieopisów
(sensów)nmentalnych”zaodnoszącesiędorzeczywistościfizycznejjest
arbitralneizzałożeniaredukcjonistyczne.Równiedobrzemożnabypo-
wiedzieć,żezdaniasocjologiimajątosamoodniesienieprzedmiotowe,co
zdaniabiologiiczynawet-fizyki,aróżniąsiętylkosensem.Takjednaknie
jest.Gdybywypowiedzimentalnedotyczyłyjakoswegoodniesienia,tego,
cofizyczne,psychologiaifenomenologiastraciłybyswójprzedmiot.Jeśli
mówięnwidzęświatło”,toodnoszęsiędookreślonegofenomenu(aktu
psychicznegoijegotreści),aniedożadnychzdarzeńneuronalnych24.Do
tegosamegofenomenumogęsięteżodnieśćwinnysposób:npostrzegam
jasność”,ndoznajęblasku”itp.,itd.,lecznekwiwalentemsemantycznym”
(wyrażeniemotymsamymznaczeniu)niemożetubyćnp.nwłóknanerwo-
wesąpobudzonetakatak”,bowypowiedźtadotyczywłókiennerwowych,
aniefenomenupsychicznego.Terazdokładniewidaćjużarbitralnośćkon-
cepcjiSmarta,dlaczegobowiemnieprzyjąć,żetowłaśnieto,comentalne,
jestodniesieniemdwóchrzekomoekwiwalentnychwypowiedzi,zktórych
jednamacharaktermentalny,adrugafizykalny?
Wieluredukcjonistówułatwiasobieżycie,koncentrującsięnatzw.
qualiachrozumianychjakobezpośrednioujmowanezjawiskowetreści
stanówmentalnych-to,codanejestnamwprzeżyciuicodoczegonie
możemysięmylić25.Qualiatotakienatomowe”danezmysłowe,które
-jakrozumierzecznp.DanielDennett-sąjedynieiluzjami.Totylkondys-
pozycyjnewłaściwościnaszychstanówneuronalnych”26-cokolwiekbyto
zresztąnieznaczyło.Ponieważniemająonewłaściwościwewnętrznych,
niemogąwywoływaćsubiektywnychprzeżyćanioddziaływaćprzyczy-
nowo-sąepifenomenami27.Pomijającjużniejasnośćipretensjonalność
samegopojęciaquale(czymżesięonotaknaprawdęróżniodpojęciadanej
23
Przypomnijmy,żeFregeuznajesenszasposób,wjakidanejest(ArtdesGegeben-
seins)znaczenie.
24
Coinnego,żemogęwiązaćzesobąwypowiedziofenomenachzwypowiedziami
oprocesachmózgowych.
25J.Bremer,Wprowadzenieł,s.198-200.
26Tamże,s.206.
27Tamże.
