Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
..WPROWADZENIE
Wmiędzynarodowymskrypciezuproszczonymiwytycznymidlaautorówiredaktorów
tekstówtechnicznychopublikowanymprzezCentrumInformacjiNaukowejiTechnicz-
nejNASAzapodstawowąiuniwersalną,niezależnąodjęzyka,funkcjęprzestankowania
przyjmujesięwłaśnierozdzielaniezdańbądźichczęści[NASA1998:44].
StanisławJodłowski,analizującrozwójpolskiejinterpunkcji,piszeostopniowym
przekształcaniusięinterpunkcjipionowej-retoryczno-deklamacyjnej,wpoziomą-skła-
dniowo-logiczną[Jodłowski1969].Jeśliwięcprzyjmiemyzbieżnośćzasadinterpunkcji
polskiejiwłoskiejwXVIwieku,uznaćmusimy,żerezultatprzekształceńjestwkażdym
zjęzykówodmienny.Najbardziejintuicyjnymwytłumaczeniemtakiejsytuacjijestwska-
zanienaróżnicemiędzyskładniąpolskąawłoską.Prześledzenienormyinterpunkcyjnej
odtraktatuManucjuszadoczasówwspółczesnychpozwalajednaktwierdzić,żeróżnice
widocznesątakżewpostrzeganiufunkcji,jakąmapełnićprzestankowanie.
Analizapolskiejiwłoskiejinterpunkcji,którąpodejmujęwniniejszejrozprawie,
opartajestnapublikacjachocharakterzenormatywnymimanaceluporównanieteo-
riileżącejupodstawdwóchsystemówprzestankowaniaorazjejrozwojuodpołowy
XVIwiekudoczasówwspółczesnych.Zawężeniemateriałujęzykowegowyłączniedo
tekstówteoretycznychwynikazchęciskupieniasięnastanowiskunajbardziejświado-
mychużytkownikówjęzyka.Decyzjatapozwalaponadtonazastosowaniejednolitejme-
todologii,aprzedewszystkim-zewzględunaograniczenieobjętościmateriału-umoż-
liwiaprześledzenieewolucjizasadinterpunkcyjnychwdługimodcinkuczasu-wciągu
pięciustuleci.Istotnedlapracyocharakterzekomparatystycznymjestrównieżprecy-
zyjneustalenietertiumcomparationis.Oileprzyanalizietekstówliterackichniemalza-
wszemamydoczynieniazsubiektywnąinterpunkcjąautorską,któranawetjeślipoddana
cenzurzewydawcyikorektora,pozostajezjawiskiemjednostkowym,otylewprzypadku
tekstówteoretycznych-podręcznikówdogramatyki,traktatówjęzykowychczyporad-
nikówpoprawnościowych-spotykamysięzwypracowanąnapodstawiedoświadczenia
normą,którastajesięzczasempodstawądydaktyki.Wswoichbadaniachteoriętraktuję
jakopunktwyjścia.Autorskiedecyzjeołamaniuzasadinterpunkcji,oichdostosowywa-
niudowłasnychpotrzebzaistniećmogąjedynie,gdyistniejesamanorma.Zestawianie
polskichiwłoskichtekstówliterackichiichanalizaporównawczamogłybybyćzatem
kolejnymkrokiembadawczymkontynuującymobranyprzezemniekierunekstudiównad
interpunkcją.
basedondifferentmodesofanalysis:grammaticalanalysisandrhetoricalanalysis,whicharemostcom-
monlyfoundintheworksofschoolmastersinallperiods.Grammaticalanalysishasbeenconcernedwith
theapplicationofpunctuationtoidentifytheboundariesofsententiae(later,[sentences’)andtheunitsof
sensusorgrammaticalconstituentswithinthem.Rhetoricalanalysishasbeenconcernedwiththewaysin
whichpunctuationreflectstheperiodicstructureofadiscourse,andindicatestheperiodusanditsparts[ł].
Arhetoricians’periodusshouldnotbeconfusedwithagrammarians’sententia[Parkes1993:3-4].
