Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
15
biograficznejiesejowiuniwersyteckiemu,jaknazwałOpelikteksty
autorstwabohemistów,germanistów,romanistówianglistów19.Widzimy
tuniezmiennezainteresowaniebadaczytąformąwypowiedzi,którapo-
zwalaprzekazaćstosunkowowieleinformacjiwtekścieliterackim.Esej
literaturoznawczy,psychologicznyczymuzykologicznyXXIwiekubyłby
odpowiednikiemesejuuniwersyteckiegolatdziesiątychidwudziestych
wiekupoprzedniego.
Cechącharakterystycznąuniwersyteckiejodmianyesejujestto,
żeumożliwiaonaautorowipołączeniepostawybadawczo-naukowej
zformądyskursu,któranietylkonieogranicza,leczwręczwyzwala
zrutynyipozwalastawiaćtakżeryzykownetezy.Totutajsytuujesię
większośćwspółczesnychesejów,równieżesejeRichterovej,Hodrovej
iAjvaza.Tekstytychautorówmożnabyteżrozpatrywaćwkontekście
kontynuowaniatradycjiesejurefleksyjnego,bowniektórychfragmen-
tachujawniasięwewnętrznepragnieniewyjaśnieniamiejscaczłowieka
wświecie20.Podmiotrealizujetopragnieniepoprzezdialogzsamym
sobąipośredniczeniewlekturze.Zkoleitaostatniacechaprzypo-
minanamoesejuinterpretacyjnym.Wśródwybranychwspółczesnych
eseistównajwięcejtekstówotakimcharakterzeodnajdziemywtwór-
czościAjvaza.Jegoesejeoscylująnagranicyeseistykiinterpretacyjnej
zelementamiesejuportretowego,ponieważprzedstawiaondorobek
artystycznyposzczególnychpisarzywkonfrontacjizpewnymimomen-
tamiichżycia.Niesątoesejeodwołującesiędotradycjimedalionów,
aleraczejtekstyanalitycznewskazująceodczasudoczasupewne
faktyzbiografiiartysty(takiejakemigracjaWitoldaGombrowicza
wodniesieniudojegoDzienników).Wprawdzielataświetnościeseju
portretowegoprzypadłynapoczątekXXstulecia,jednakjegorealizacje
odnajdziemynaprzestrzenicałegowieku.JuliusFućikpoświęciłjeden
ztekstówBośenieNěmcovej21,VdclavČernyw1954rokunapisał
słynnyesejJaroslavSeifert22,aJanVladislavzkoleiwjednymze
swoichtekstóweseistycznychskupiłsięwłaśnienaVdclavieČernym23.
19Por.ibidem,s.291.
20Por.ibidem,s.300.
21JiFučíK:BoženaNěmcovábojujici.Praha1940.
22VičErNY:JaroslavSeifert-náčrtkportrétu.Kladno1954.
23JiVLADISLAV:VáclavČernyzdálkyizblizka.nTvar”1990,ć.23.
