Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wstęp
ZaproponowanetekstyRichterovej,HodrovejiAjvazasąprzykładem
eseistykikrytycznoliterackiej,któramagłęboki,choć-podobniejak
większośćesejów-skomplikowanyrodowód.Twórczośćwspółczesnych
czeskicheseistówmasilnekorzeniewczeskiejtradycjiliterackiej.
EsejzaistniałwczeskiejliteraturzenaprzełomieXIXorazXXwieku
iodegrałznaczącąrolęwpierwszychdziesięcioleciachXXwieku.
EseiścitworzącywdrugiejpołowieXXwiekuświadomienawiązują
dotradycjizapoczątkowanejprzezFrantiżkaXaveregoŠaldę,Otokara
Bfezinę,JifegoKardskazeLvoviciEmanuelaRddla,choćsamgatu-
neknieprzetrwałwtejpostaci,którąreprezentowaliciartyści.Jan
Suk,autorhasłaneseistyka”wPortaluLiteraturyCzeskiej24,omawia
kilkaaspektówzwiązanychzczeskąeseistyką.Popierwsze,zwraca
uwagę,żeobecnieautoramisąbądźtwórcystarsi25,bądźbadacze
związanizdziedzinamipokrewnymiliteraturze:historycyliteratury,
literaturoznawcy,filozofowieczytłumacze26.Podrugie,pokazuje,że
wciążistniejerozbieżnośćwdefinicjachtegogatunku.Tumożnaszukać
uzasadnieniafaktu,żetakdużaliczbatekstówjestokreślanamianem
esejów.Wdzisiejszychczasachesejamizwykłosięnazywaćteoretyczne
studia,artykuły,atakżeteksty,którejeszczeniedawnobyłybyzakla-
syfikowanejakofelietony,komentarzeiinneformypublicystyczne.Jan
SukpokazujetegatunkoweprzesunięcianaprzykładzietekstówJana
Čepa,FrantiżkaListopada,VdclavaBělohradskiego,VladimiraMacury,
DanieliHodrovej,BfetislavaHorynyiPatrikaOufednika.Wartykule
wspomnianesąrównieżtakiewariantyjak:esejreligijny,psycholo-
giczny,muzykologiczny,anawetekologiczny.Wwieluprzypadkach
mówimyotakindywidualnychrealizacjach,żetrudnobyłobystworzyć
jednolitąpodgrupętekstóweseistycznych.
Esejwliteraturzeczeskiejpojawiłsięjakoreakcjagłówniemłodszego
pokolenianapanującekonwencjeijednocześniepróbawyrażeniawłas-
nychopiniiwtonieosobistejrefleksji.Jużwlatachsiedemdziesiątych
24JiSUK:Esejistika.V:Portálčeskéliteratury,http://www.czechlit.cz/literatura‑po‑
‑r‑1945/esejistika/[dostęp:16września2013].
25JanSukwymieniatuAleżaHamana,MilanaJungmanna,JifegoOpelika,Zdeňka
KośminaiJifegoPechara.
26JanSukwymienianazwiskam.in.MilożaMartena,ArneNovdka,OtokaraFische-
ra,VdclavaČernego,KarelaTeigego,KarelaHugoHilaraiAlbertaVyskoćila.
