Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zwierzę,czyliono
Zwierzętonietylkonajpełniejszametafora„obcego”,alecała
konstelacjametafor„obcości”.Tozbiórróżnychheteronomicznych
elementów,któremożnawytwarzaćlubodkrywać,konstytuując–
przeznegację–to,coludzkie.Boto,coludzkie,napewnoniejest
tym,cozwierzęce,iodwrotnie.Hiatusmiędzyczłowiekiem
azwierzęciemjesttakradykalny,żezapieraniesięzwierzęcościprzez
wiekiodnosiłosięnietylkodopierwiastkaduchowego,lecztakże
doludzkichciał;mimowspólnejhistoriiewolucyjnejipodzielanej
zezwierzętamipuligenówszukanownichtego,coswoiście
iontycznie„nasze”.MichelFoucaulttwierdzi,żeEuropejczycydługo
niemoglizrozumieć,iżzwierzęjestwogóleelementemprzyrody,jej
ładuimądrości:„takipogląd,zrodzonypóźniej,długomiał
pozostawaćnasamymwierzchukultury,amożenawetidziśnie
wniknąłwgłębszewarstwywyobraźni.[…]jeżeliktośtamwejrzy,
zobaczyzwierzaprzypisanegoraczejprzeciwnaturze,negatywności,
któraniesieswąfuriązagładępozytywnejmądrościprzyrodyijej
porządkowi”1.Relacjęmiędzyczłowiekiemjako„rozumnym
zwierzęciem”azwierzęciemFoucaultporównujedorelacjimiędzy
rozumemanierozumem.Dlategoszalonychtraktowanojakbestie.
GeorgesBataillewHistoriierotyzmuprzyrównujeodmienność
zwierzątiwstręt,jakiodczuwamynamyślojakichkolwiekzwiązkach
znimi,douczuć„parweniuszawstydzącegosięswojegoniskiego
pochodzenia”2.Zwierzęcość,którejnieudałosięwyrugować
zludzkiegożycia,kalaje,brudzi,upadlajegoegzystencję.Imwięcej
związkówdostrzegamymiędzysobąazwierzętami,tymradykalniej
budujemyróżnicę.
Zwierzęto„ono”,„to”.Zreguływidzianejestztrzecioosobowego
punktuwidzenia,zpunktuwidzeniaznikąd.Wrezultaciezwierzę
tocośmiędzyprzedmiotemaAlienem.NiejestaniBuberowskim
„Ty”,ani„Innym”Levinasa,boniematwarzy.Jestnegacjątego,
czymjestczłowiek,azarazemgranicą,peryferiami,dziękiktórym
umacniasięCzłowiekjakocentralnaideaklasycznegohumanizmu.
Zwierzęniejestjednostką,zregułyjestgatunkiemlubjego
jednostkowąegzemplifikacją.JacquesDerridaokreśla„zwierzę”jako
ogólnepojęcieużywanewcelunazywaniakażdejrzeczy,któraniejest
człowiekiem.Zwracaprzytymuwagęnanawykesencjalizowaniatej
kategorii–zwierzętazostałyujednoliconewramachpojedynczego
