Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dziki,czylizwierz
Dzikijestobcymkalejdoskopowym.Bywajakzwierzę,jakszaleniec,
jakwilkołak,jakbarbarzyńca,jakhybryda,jakkanibal,jakNikt.
Trochęczłowieka,dużoobcego.
GdynapoczątkuXXIwiekuodkrytowAmazoniiplemionaKawahiva
iZoe,mediapokazywały(zokienhelikoptera)„dzikichludzi”,którzy
żyjąnietknięcicywilizacją:nadzy,dziwaczni,hałaśliwi,niepojęci,
groźni.Obcy.Wrażenie,jakiedziśwywołujątakieodkrycia,zapewne
niewielesięróżniodtego,jakiegodoświadczyłKolumbijegoludzie,
gdyw1492zetknęlisięzmieszkańcamiAmeryki.Towłaśnierdzenna
ludnośćAmeryki–historycznierzeczbiorąc–najsilniejwpłynęła
nafigurę„dzikiego”utrwalonąwhistorii,kulturze,filozofii.
Dziśpojęcietowydajesięniedość,żearchaiczne,towyraźnie
niezgodnezzasadamipoprawnościpolitycznej,podobniejak
„człowiekprymitywny”czy„kulturaprymitywna”,boprócz
komponentudeskryptywnegozawierasilnyelementpejoratywnej,
hierarchizującejoceny.Równiearchaicznesąuczucia,jakiepojęcie
dzikościciąglewnasewokuje.„Dziki”tojednakważnawsensie
historycznymfiguradlazrozumieniaobcego,wprocesachoswajania
go,wchłanianiaczyodrzucania.Dzikośćtoprzeszłość,stanpoza
historią,sprzedukształtowaniasię„naszegoczłowieka”,czyli
Człowiekawogóle.Dzikiiwszelkiewyobrażeniaznimzwiązane
stanowiąowonuminosumkultury,pewnąpierwotność,awłaściwie
apriorycznośćtego,czymjestczłowiek,cozostałowyparteprzez
cywilizację,aleconazawszewnaspozostało.
Dzikijestpozanaszymświatem,pozakulturą,pozajejtoposem
ilogosem,choćzarazemwyznaczaichspójność.Jestgranicą
nienormalnościitego,conormalne;chaosuitego,couporządkowane;
obcościitego,coswojskie.Jegoistnienietoradykalneodchylenie
odnorm.Zregułyjestusiebie,choć–jakmyślanoprzezlata–
„nieprawomocnie”.Bezziemi,bezwłasności,jest„tubylcem”,bez
prawadotego,bynimbyć.JakbypowiedziałaArendt,toktoś
pozbawionyprawadoposiadaniajakichkolwiekpraw.„Dziki”jest
przedewszystkim„odkrywany”,podobniejaktereny,które
zamieszkuje,iwszystkoto,coonewsobiekryją.Kolumbtraktował
gojakoelementkrajobrazuiumieszczałwswoichnotatkach
